Shell Eco-marathon là một trong những cuộc thi quốc tế uy tín hàng đầu cho học sinh sinh viên ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (STEM), thu hút hàng nghìn các tài năng trẻ từ khắp nơi trên thế giới tham gia mỗi năm. Đây là sân chơi giúp các bạn trẻ thể hiện khả năng sáng tạo, nâng cao kiến thức kỹ thuật và góp phần xây dựng tương lai bền vững hơn thông qua các giải pháp năng lượng hiệu quả và giảm thiểu phát thải cho phương tiện giao thông.
Tại Shell Eco-marathon 2024, Việt Nam tham dự cuộc thi với đại diện HAUI Auto (Đại học Công nghiệp Hà Nội) ở hạng mục Xe mô hình cơ sở động cơ đốt trong nhiên liệu xăng và LH-EV Fuel Cell (Đại học Lạc Hồng) lần đầu tiên tham dự ở hạng mục Xe mô hình đô thị chạy pin nhiên liệu hydrogen.
Đội tuyển Đại học Công nghiệp Hà Nội tham dự Shell Eco-marathon 2024 dưới sự dẫn dắt của PGS.TS Nguyễn Tuấn Nghĩa, thầy cố vấn Ngô Quang Tạo và đội trưởng Nguyễn Hà Anh. Từ tháng 10/2023, đội đã tuyển thêm thành viên và bắt tay vào thiết kế, chế tạo chiếc xe với những cải tiến đột phá nhằm tăng hiệu suất sử dụng nhiên liệu.
Một trong những điểm nổi bật trong thiết kế của đội là việc giảm trọng lượng xe nhờ sử dụng vật liệu nhôm và sợi carbon, thay cho sắt và sợi thủy tinh. Đội cũng tối ưu hóa khí động học của xe bằng cách thay đổi hình dáng vỏ xe và thiết kế đường ống xả đặc biệt. Đội trưởng Nguyễn Hà Anh chia sẻ, trong suốt 8 tháng phát triển mẫu xe tham dự giải đua, đội gặp nhiều khó khăn trong quá trình thiết kế và chế tạo, từ việc bố trí phanh, góc đánh lái đến những ngày hè nắng nóng khắc nghiệt của Hà Nội...
"Từ những khó khăn, thử thách khi nghiên cứu và chế tạo xe mà chúng tôi đã kiên trì tìm ra những phương án giải quyết tốt nhất để xe hoạt động mượt mà, sẵn sàng vượt qua thành tích xếp thứ 5 năm ngoái", Hà Anh chia sẻ trước cuộc thi. "Ngoài ra, lòng tự hào, tự tôn dân tộc muốn đem sản phẩm của mình ra thế giới để chứng minh rằng sinh viên Việt Nam không hề thua kém nước bạn là động lực to lớn nhất, khiến các thành viên cố gắng theo đuổi đến cùng".
Cuối cùng, tại cuộc thi diễn ra ở trường đua Pertamina Mandalika International Street Circuit, Indonesia, từ ngày 2-6/7, HAUI Auto đạt ngôi Á quân 2 với chiếc xe đạt thành tích di chuyển 816 km chỉ với 1 lít nhiên liệu xăng.
Sau kết quả ấn tượng tại cuộc thi, Đội trưởng Nguyễn Hà Anh cho rằng đội đã rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm quý giá để sẵn sàng cho những năm tiếp theo. Ngoài những kỹ năng làm việc nhóm, theo dõi tiến độ dự án... đội cũng rèn luyện được khả năng thích ứng với mọi tình huống có thể xảy ra trong thực tế. "Bài học mà đội rút ra được sau cuộc thi năm nay là luôn phải có phương án dự phòng, nghiên cứu và làm chuẩn theo những quy định mà BTC đưa ra. Toàn đội cũng nắm vững hơn về văn hoá an toàn, tuân thủ và khả năng ứng phó với các tình huống", Hà Anh chia sẻ sau cuộc thi.
An toàn cũng là một trong những tiêu chí đầu tiên và quan trọng nhất cho các đội thi đấu tại Shell Eco-marathon. Thầy Ngô Quang Tạo, cố vấn kỹ thuật của HAUI Auto cho biết, mỗi năm Shell đều đưa ra các tiêu chí về kỹ thuật, an toàn để các đội thiết kế, chế tạo và vận hành xe. "Đội nào không đảm bảo tiêu chí của Shell thì sẽ không đủ điều kiện để qua vòng Kiểm tra kỹ thuật của ban tổ chức. Đồng nghĩa với việc chiếc xe của bạn không được phép chạy được trên đường đua", thầy Quang Tạo nói.
Nói về kế hoạch tham dự Shell Eco-marathon 2025 của Đại học Công nghiệp Hà Nội, thầy Quang Tạo cho biết trường luôn hỗ trợ và tạo điều kiện để các sinh viên thành lập đội và tham gia các cuộc thi về nghiên cứu khoa học, robocon, CLB khoa học và xe tiết kiệm nhiên liệu. "Qua các cuộc thi như Shell Eco-marathon, các sinh viên được rèn luyện cả về ý thức, kiến thức, kỹ năng giúp các em có hiểu biết chuyên sâu về ngành, là hành trang để sinh viên ra trường có thể theo đuổi đam mê, đáp ứng khả năng làm việc ở môi trường chuyên nghiệp", thầy nói.
Tại Shell Eco-marathon 2024, Đại học Lạc Hồng tạo đột phá mới cho Việt Nam khi lần đầu tiên tham dự ở hạng mục xe mô hình đô thị chạy pin nhiên liệu hydrogen. Đây là dòng xe năng lượng mới, sử dụng khí hydrogen và oxy từ môi trường để tạo nguồn điện cung cấp cho động cơ. Mẫu xe có thể đạt tốc độ đến 50 km/h, thời gian vận hành tuỳ thuộc vào khả năng lưu trữ nhiên liệu của bình chứa.
Theo thể lệ của cuộc thi, các đội phải vượt qua các vòng kiểm tra kỹ thuật. Sau đó, mỗi đội sẽ có 6 lượt chạy trên đường đua để lấy kết quả hiệu suất năng lượng cao nhất trong các lượt chạy hợp lệ. Đội nào sử dụng nhiên liệu ít nhất sẽ là đội giành chiến thắng.
LH-EV Fuel Cell đến từ Đại học Lạc Hồng lên kế hoạch từ tháng 9/2023, tuyển chọn thành viên là các sinh viên từ 4 ngành thế mạnh của trường: Ôtô, Tự động hoá, Điện – Điện tử và Cơ khí. Mẫu xe tham dự Shell Eco-marathon 2024 được chế tạo mới hoàn toàn về khung sườn, phần vỏ và năng lượng cung cấp. Thầy Lê Phương Long, cố vấn của đội cho biết, suốt các cấp độ của cuộc thi, đội gặp khá nhiều thử thách.
"Xe vận hành bằng nhiên liệu mới là một thách thức của rất nhiều đội tham gia thi trên thế giới. Nên đầu tiên đội phải tìm hiểu toàn bộ về hạng mục nhiên liệu mới này, từ kỹ thuật đến mức độ cạnh tranh. Tiếp theo, việc tìm nguồn năng lượng hydrogen cũng gặp những thách thức vì có rất nhiều hạn chế về quá trình lưu trữ và vận hành. Tuy nhiên, vì đây là công nghệ nhiên liệu mới nên LH-EV Fuel Cell nhận được sự quan tâm của nhà trường và các đơn vị nghiên cứu", thầy Lê Phương Long cho biết. "Đội cũng được Shell Việt Nam tài trợ kinh phí và hỗ trợ trong suốt quá trình tham gia thi đấu, giúp các em sinh viên có thêm nhiều tự tin."
Dù không may mắn đạt được thành tích trong cuộc thi Shell Eco-marathon 2024, những bài học kinh nghiệm mà đội LH-EV Fuel Cell có được sẽ là nền tảng vững chắc cho những cuộc thi trong tương lai.
"Nhà trường vẫn có kế hoạch phát triển đội xe cho năm sau, nhóm sẽ rà soát lại tất cả các lỗ hổng ở phần thi và thử thách của ban tổ chức ở cả hai phương diện là chế tạo và chuẩn bị thiết bị dự phòng để có phương án tốt nhất cho SEM ASIA 2025 tại Qatar. Từ đó, LH-EV Fuel Cell sẽ bổ sung và cải tiến chiếc xe, sẵn sàng trở lại đường đua siêu tiết kiệm năng lượng thế giới, thầy Lê Phương Long khẳng định.
Việt Nam liên tục có đại diện tham gia Shell Eco-marathon từ năm 2011 đến nay và đạt nhiều thành tích ấn tượng.
Năm 2012, đội Đại học Bách Khoa Hà Nội lần đầu đạt giải nhì hạng mục xe mô hình 3 bánh cơ sở, sử dụng nhiên liệu Ethanol 100, thành tích di chuyển 455,5 km chỉ với 1 lít nhiên liệu. Năm 2015, đội Đại học Lạc Hồng giành giải vô địch hạng mục xe mô hình đô thị 4 bánh, nhiên liệu Ethanol 100, thành tích 1 lít nhiên liệu di chuyển quãng đường 164,4 km. Năm 2022, Đại học Công nghiệp Hà Nội đạt vị trí Á quân hạng mục mô hình xe cơ sở, động cơ đốt trong, Đại học Bách Khoa – Đại học Đà Nẵng về thứ 3 cùng hạng mục.
Hơn một thập kỷ đồng hành đưa các đội tuyển Việt Nam bước ra thế giới, Shell Việt Nam đã hỗ trợ kinh phí, vận chuyển phương tiện và theo sát các diễn biến để giúp đỡ các đội tham gia kịp thời. Ông Andreas Pradhana, Tổng giám đốc Shell Việt Nam cho rằng những sáng kiến như Shell Eco-marathon giúp thúc đẩy sự phát triển của các tài năng trẻ Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ tiết kiệm năng lượng.
"Cuộc thi hướng đến việc nuôi dưỡng các tài năng trẻ trong lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán (STEM) thông qua quá trình tham gia thiết kế, chế tạo và thử nghiệm những phương tiện siêu tiết kiệm năng lượng", ông Andreas Pradhana nói. "Các sáng kiến từ cuộc thi có tiềm năng lớn để thúc đẩy phát triển tương lai dịch chuyển thông minh và bền vững. Tinh thần tích cực này đã được các đội thi của Việt Nam thể hiện ấn tượng trong suốt nhiều năm qua, qua đó góp phần xây dựng một tương lai xanh hơn cho đất nước".
Hành trình từ Việt Nam đến Shell Eco-marathon 2024 là minh chứng cho sự nỗ lực, sáng tạo và quyết tâm của các sinh viên Việt Nam. Sau cuộc thi, cả hai đội đều có những kế hoạch cho tương lai. HAUI Auto dự định phát triển các mẫu xe tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường, sử dụng vật liệu tái chế cùng động cơ hiệu quả hơn. Đội LH-EV Fuel Cell sẽ tiếp tục nghiên cứu và phát triển xe sử dụng pin nhiên liệu hydrogen, với hy vọng tạo ra những chiếc xe không chỉ tiết kiệm năng lượng mà còn có giá cả hợp lý và an toàn.
"Thông qua Shell Eco-marathon, chúng tôi khuyến khích thế hệ trẻ thiết kế, vận hành những phương tiện tiết kiệm năng lượng hàng đầu thế giới, trao quyền cho những người tạo ra sự thay đổi, thúc đẩy tương lai của năng lượng bền vững", Tổng giám đốc Shell Việt Nam Andreas Pradhana nói. "Chúng tôi tin rằng những ý tưởng sáng tạo và tài năng của họ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình một tương lai xanh hơn cho Việt Nam, biến các ý tưởng thành giải pháp thiết thực, nhằm giải quyết các thách thức về năng lượng và di chuyển".
Nội dung: Quang Anh - Thiết kế: Ngân Hà - Ảnh: Shell Việt Nam
