Mo Mường được ghi vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Vũ Xuân Kiên

Mo Mường là di sản văn hoá độc đáo, gắn với đời sống của đồng bào Mường, từ lúc sinh ra, trưởng thành cho đến khi qua đời. Mo Mường của các huyện Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai (Hà Nội) vừa mới được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Quyết định số 154/QĐ-BVHTTDL về việc ghi danh Tập quán xã hội và tín ngưỡng Mo Mường của các huyện Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai thuộc thành phố Hà Nội vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Mo Mường là di sản văn hóa quý của đồng bào dân tộc Mường. Từ khi sinh ra, trải qua các sự kiện lớn của đời người cho đến lúc nhắm mắt, xuôi tay, luôn có sự hiện diện của mo. Trong các bài văn vần, thơ mo chứa nhiều câu chuyện cổ, truyền thuyết dân gian, thần thoại, sử thi. Các câu chuyện đó phản ánh lịch sử, giải thích sự vật, hiện tượng trong cuộc sống thời xa xưa.

mo-7803-1675759789.jpg
Các thầy Mo đang thực hiện các nghi lễ của Mo Mường.

Mo Mường gồm 3 lĩnh vực chính cấu thành: Lời mo, diễn xướng, môi trường diễn xướng và con người thực hành diễn xướng mo, trong đó lời mo gắn liền với người diễn xướng chiếm vị trí quan trọng nhất.

Hiện nay, Mo Mường được sử dụng chủ yếu trong các tang lễ hay nghi thức cầu sức khỏe, bình an của người Mường.

Thống kê của Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, di sản Mo Mường hiện có tại 7 tỉnh, thành phố. Trong đó, riêng tại Hà Nội, tập quán được thực hiện tại nhiều xã có người Mường sinh sống thuộc các huyện: Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, với các tên gọi khác nhau, như: Bài cúng ma - cúng giỗ của dân tộc Mường tại các xã Ba Trại, Vân Hòa, Yên Bài, huyện Ba Vì; tập quán ma chay của người Mường ở xã Đông Xuân, huyện Quốc Oai; nghi lễ tang ma của người Mường ở thôn Luồng, xã Yên Trung, huyện Thạch Thất…

Theo kết quả đề án “Tổng kiểm kê, bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn Hà Nội”, hiện trên địa bàn Hà Nội chỉ còn 7 thầy mo đang thực hành mo Mường thường xuyên.

Trước thực trạng này, thành phố Hà Nội đang triển khai nhiều biện pháp bảo tồn Mo Mường. Trong đó, chủ động phối hợp các ban, ngành Trung ương, các cơ quan liên quan và địa phương có di sản Mo Mường xây dựng bộ hồ sơ quốc gia đệ trình Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc - UNESCO ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể bảo vệ khẩn cấp.