Tiết kiệm từng đồng
Vào một buổi sáng thứ 7 của tháng 12/2022, Elon Musk đã triệu tập các giám đốc tài chính tại Twitter, vốn là mạng xã hội mà vị tỷ phú này mới mua được 6 tuần, để đào sâu các khoản chi tiêu.
Nguồn tin của tờ New York Times (NYT) cho hay Elon Musk đã rất tức giận dù Twitter mới cắt giảm hơn ¾ nhân sự, từ 8.000 người xuống chỉ còn 1.500 lao động. Thế nhưng chi tiêu của công ty vẫn không đạt mức mong muốn của ông chủ mới.
Vậy là trong 6 giờ liên tiếp, vị tỷ phú giàu nhất thế giới có khối tài sản hơn 300 tỷ USD này đã đọc từng dòng trong bảng tính chi tiêu và yêu cầu nhân viên giải trình từng mục.
Từ đó, Elon Musk đã ra lệnh cắt giảm hoàn toàn nhiều chi phí như dịch vụ thuê xe hơi hạng sang cho các giám đốc điều hành Twitter. Thậm chí ông chủ này còn cãi nhau tay đôi với một nhân viên chịu trách nhiệm cho hợp đồng hàng triệu USD liên quan đến bảo mật trang web.
Theo Elon Musk, hãng Tesla của ông chi ít hơn nhiều cho cùng một nhiệm vụ nhưng nhân viên này vẫn phản đối và cuối cùng ông chủ đã sa thải cô ngay trong cuộc họp.
Theo NYT, đây chỉ là một trong vô số những văn hóa làm việc của Elon Musk để cắt giảm chi phí.
Sự thành công trong việc siết chặt chi tiêu là bí kíp đã giúp vị tỷ phú 53 tuổi thành công với Tesla và SpaceX. Giờ đây, phương pháp như vậy đang được áp dụng với Twitter-X và sau này có thể là với chính phủ Mỹ trong cương vị "Bộ trưởng" Bộ hiệu quả chính phủ (DOGE).
Trong gần 30 năm làm doanh nhân, Elon Musk đã mài giũa tính keo kiệt của mình bằng cách đào sâu vào những chi tiết nhỏ nhặt và cắt giảm sâu nhất có thể.
Quan điểm của ông chủ Tesla là thà cắt giảm thừa còn hơn sa thải quá ít.
Tờ NYT nhận định Elon Musk hoàn toàn vô cảm với việc sa thải lao động, chẳng quan tâm đến chuẩn mực, quy ước, tình hình khó khăn của nhân viên mà chỉ để ý đến hiệu suất.
Nguồn tin của NYT cho hay vị tỷ phú công nghệ này thậm chí sẵn sàng cắt giảm chi phí sâu đến mức đôi khi khiến quy trình hoạt động hoặc tiêu chuẩn an toàn sản phẩm của doanh nghiệp bị phá vỡ vì thiếu nhân lực.
Thế nhưng Elon Musk chẳng quan tâm vì ông cho rằng bất kỳ ai cũng có thể sa thải và có thể sửa chữa mọi thứ sau. Đây chính là nguyên nhân cho sự hỗn loạn của Twitter-X trong giai đoạn đầu ông chủ mới tiếp quản.
Ngay cả với nhà cung cấp, Elon Musk cũng chẳng ngại xúc phạm hay ép buộc để đàm phán giá tốt hơn. Nếu không được mức giá như ý thì vị tỷ phú này sẽ tìm cách tự sản xuất hoặc xoay sở với chi phí rẻ hơn.
"Elon Musk là một doanh nhân và ông ấy muốn cắt giảm mọi thứ đến tận xương tủy", phó chủ tịch phát triển kinh doanh đầu tiên của SpaceX, ông Jim Cantrell nhận định.
Giờ đây, Elon Musk đang được cho là sẽ áp dụng văn hóa tiết kiệm đến từng đồng, sa thải trước rồi tính sau của mình và chính phủ Mỹ.
Tinh gọn như Twitter-X
Ông Donald Trump cho biết Bộ hiệu quả chính phủ (DOGE) sẽ giúp thay đổi mạnh mẽ chính phủ Mỹ bằng cách cắt giảm đáng kể các cơ quan cồng kềnh và người chịu trách nhiệm cho việc này là Elon Musk.
Bản thân vị tỷ phú giàu nhất thế giới cũng rất thích công việc này khi liên tục đăng tải trên Twitter-X về việc chính phủ Mỹ đang phung phí tiền thuế của người dân như thế nào.
"Quy mô lãng phí của chính phủ thật đáng kinh ngạc!", Elon Musk đăng tải trên Twitter-X vào ngày 13/11/2024.
Trong chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump, chính Elon Musk đã cam kết sẽ cắt giảm 2 nghìn tỷ USD, tương đương 30% chi tiêu ngân sách của chính phủ Mỹ. Theo ông chủ Tesla, chính phủ Mỹ chỉ cần 99 cơ quan thay vì hơn 400 như hiện nay, tương đương mức cắt giảm 75%.
Gần đây, Elon Musk còn đề nghị ý tưởng các nhân viên chính phủ phải gửi danh sách thành tích hàng tuần để chứng minh hiệu quả làm việc.
Những lời tuyên bố và ý tưởng này của Elon Musk khiến nhiều cựu nhân viên Twitter-X bị ám ảnh khi nhớ lại thời kỳ mới chuyển giao quyền lực.
Mặc dù cách tiếp cận của ông chủ Twitter-X đôi khi gây ra sự hỗn loạn nhưng NYT nhận định chính những bí kíp này đã kéo các công ty như Tesla, SpaceX ra khỏi bờ vực phá sản và vươn mình thành doanh nghiệp thành công hàng đầu trong ngành.
Thậm chí ngay cả với Twitter-X, nhiều người đã từng lo ngại nền tảng này sẽ sụp đổ khi Elon Musk sa thải 80% nhân sự, từ chối trả tiền thuê văn phòng và thậm chí loại bỏ 1 trong 2 trung tâm dữ liệu để cắt giảm chi tiêu. Thế nhưng dù có một số sự cố nhỏ thì đến nay Twitter-X vẫn hoạt động.
Tất nhiên theo NYT, việc cắt giảm chi tiêu tại Tesla, SpaceX hay Twitter-X sẽ không thể giống như cắt giảm thâm hụt ngân sách, vốn phải tuân theo luật pháp, quy trình.
Ngoài ra, bất kỳ khoản cắt giảm lớn nào cũng có thể ảnh hưởng đến phúc lợi xã hội hoặc gây ra phản ứng dữ dội từ những nhóm lợi ích.
Công thức thành công
Tính cách tiết kiệm chi phí của Elon Musk đã nổi tiếng từ xưa khi vào năm 1995, sau khi thành lập doanh nghiệp đầu tiên mang tên Zip2 tại Thung lũng Silicon, nhà khởi nghiệp này đã ngủ trong văn phòng để tránh phải trả tiền thuê căn hộ và tắm tại một chi nhánh tổ chức từ thiện gần đó.
Sau khi thành công phát triển Paypal rồi bán lại cho eBay vào lại vào năm 2002 với giá 1,5 tỷ USD, Elon Musk xây dựng SpaceX với ý tưởng sản xuất tên lửa rẻ hơn chính phủ Mỹ.
Tùng nhiên liệu tên lửa do SpaceX tự xây lắp
Vị tỷ phú này lại lặp lại công thức cũ khi SpaceX loại bỏ các thành phần không cần thiết khỏi các bộ phận tên lửa, đơn giản hóa chúng theo cách khiến chúng rẻ hơn và sản xuất nhanh hơn.
Ông Cantrell nhớ lại từng nói với Elon Musk rằng những thùng nhiên liệu trên tên lửa có thể sẽ có giá 1 triệu USD trở lên và điều này khiến ông chủ không hài lòng.
"Nếu nó đắt như vậy thì tôi thà nhai mũ của mình còn hơn", Elon Musk than thở.
Thế là Elon Musk bắt tay vào xem xét những giải pháp thay thế. Cuối cùng, SpaceX mua các cuộn thép và hàn các bộ phận lại với nhau để chế tạo thùng nhiên liệu của riêng mình với giá chỉ vài trăm nghìn USD.
Năm 2010, SpaceX đã phóng tên lửa Falcon 9 với chi phí sản xuất khoảng 550 triệu USD đã điều chỉnh theo lạm phát. Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) ước tính rằng cùng một hệ thống sẽ có chi phí xây dựng lên tới 4 tỷ USD.
Vậy là chính tính tiết kiệm của Elon Musk không chỉ giúp SpaceX giảm chi phí mà còn tạo ra sự bùng nổ trong ngành không gian thương mại.
Ngày nay, chi phí đưa một kg hàng hóa lên quỹ đạo là khoảng 2.600 USD, thấp hơn nhiều so với 65.000 USD trên tàu con thoi hiện đã ngừng hoạt động của NASA.
Tương tự tại Tesla, Elon Musk cũng loại bỏ các chi phí như tiền đồ ăn vặt trong văn phòng, qua đó tiết kiệm được vài nghìn USD mỗi tháng, đồng thời gửi thông điệp rõ ràng cho nhân viên về khả năng bị sa thải bất kỳ lúc nào.
Đây chính là công thức cũ khiến Tesla có lãi trong khi các đối thủ như Ford Motor và General Motors thua lỗ trên mọi loại xe chạy bằng pin mà họ bán ra.
Thậm chí Elon Musk còn sẵn sàng hạ tiêu chuẩn an toàn của xe điện Tesla. Kể từ năm 2021, vị tỷ phú này đã từ chối sử dụng cảm biến radar cho công nghệ tự lái của Tesla để thay bằng camera mô phỏng tầm nhìn người lái xe, vốn có giá chỉ bằng 1/5.
Tất nhiên, Elon Musk không cứng nhắc đến mức chỉ sa thải và tiết kiệm.
Sau khi đã hạ chi phí xuống mức mong muốn, ông chủ Tesla sẽ lại quay ra tuyển dụng một số nhân viên từng đuổi việc. Ví dụ điển hình là sau khi sa thải 500 nhân viên của dự án xây dựng trạm sạc, Elon Musk đã tuyển dụng trở lại một số người.
Rất rõ ràng, phong cách làm việc của Elon Musk hiện rõ bản chất doanh nhân, nhưng liệu chúng có thể áp dụng với chính phủ Mỹ, nơi có văn hóa làm việc rất khác hay không thì chỉ có thời gian mới trả lời được.
*Nguồn: NYT