Hãng tin CNBC cho hay sự sụp đổ của nền tảng thanh toán trực tuyến Synapse đang tạo nên cơn chấn động trong làng công nghệ.
"Chúng tôi đã được thông báo rằng họ sẽ chỉ bồi thường cho chúng tôi 500 USD (12,7 triệu đồng) cho số tiền gửi 280.000 USD (hơn 7 tỷ đồng) đó", giáo viên Kayla Morris đã nghỉ hưu ngậm ngùi nói sau khi gửi số tiền tiết kiệm 15 năm cùng tiền bán nhà vào nơi mà họ nghĩ là an toàn, nói với giọng run rẩy vì quá cay đắng.
Thế nhưng kể từ khi Synapse sụp đổ, số tiền này của Morris đã bị khóa suốt 6 tháng kể từ tháng 11/2023 và cựu giáo viên này chỉ là một trong hàng nghìn gia đình trắng tay vì tin tưởng vào nền tảng trực tuyến trên.
Gần 95.000 USD chỉ được bồi thường 129 USD
Những kẻ cướp?
Kể từ tháng 5/2023, cuộc tranh chấp giữa Synapse và Evolve Bank đã bùng nổ.
Hãng Synapse là một startup tài chính trực tuyến thành lập nên Yotta và Juno, chuyên cho vay vốn và cung cấp thanh toán hay thậm chí nhận ghi nhợ, dù không phải là ngân hàng, bằng cách kết nối với những ngân hàng nhỏ như Evolve Bank.
Thế nhưng sau khi tranh chấp nổ ra và Synapse phá sản, mọi người nhanh chóng phát hiện 96 triệu USD tiền gửi của khách hàng đã biến mất.
Các cơ quan chức năng đã vào cuộc nhưng sự phức tạp của mô hình này khiến chưa bên nào nhận trách nhiệm bồi thường. Bởi vậy dù mang tiếng được chính phủ Mỹ bảo lãnh tiền gửi nhưng dường như những người như cựu giáo viên Morris sẽ chẳng lấy lại được đồng nào.
Mặc dù tiền gửi ở ngân hàng Evolve Bank nhưng họ lại chuyển giao trách nhiệm cho bên trung gian Synapse, vậy là khi mọi chuyện đổ vỡ thì chính khách hàng là bên phải chịu thiệt hại.
"Không ai có thể nghĩ ra điều này. Một ngân hàng vừa mới cướp tiền của khách hàng lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ", anh Zach Jacobs, một khách hàng gửi 95.000 USD nhưng chỉ nhận về 129 USD bồi thường, cay đắng nói.
Hy hữu hơn, anh Andrew Meloan, một kỹ sư hóa học ở Chicago cho biết số tiền 200.000 USD tiền gửi của mình bất ngờ chỉ được bồi thường 5 USD từ Evolve Bank.
"Tôi cảm thấy như mình bị lừa", anh Meloan than thở.
Anh Zach Jacobs
Theo CNBC, còn hàng nghìn gia đình nạn nhân khác nữa dù chưa có thống kê đầy đủ thiệt hại. Riêng tại Yotta-Texas, đã có 13.725 nạn nhân cho biết họ gửi tổng cộng 65 triệu USD nhưng chỉ được bồi thường 11,8 triệu USD.
Cộng đồng nạn nhân này khá đa dạng, từ chủ doanh nghiệp nhỏ, giáo viên đến nha sĩ đều chịu ảnh hưởng vì tin tưởng nền tảng thanh toán trực tuyến trên.
Cú lừa bảo hiểm
Hầu hết tiền gửi trong ngân hàng tại Mỹ được bảo hiểm bởi "Federal Deposit Insurance Corp" (FDIC), bởi vậy những người gửi tiền qua Synapse đều yên tâm dùng nền tảng này để thanh toán tiền mua tạp hóa, tiền thuê nhà hay thậm chí làm tài khoản gửi tiết kiệm.
"Chúng tôi không thích mạo hiểm, chúng tôi không phải dạng dân cờ bạc mà chỉ nghĩ đây là một tài khoản tiết kiệm thông thường", anh Morris cho biết.
Bản hợp đồng của Synapse gửi khách hàng cũng nêu rõ số tiền người dùng được FDIC bảo hiểm lên tới 250.000 USD. Thậm chí bản hợp đồng 26 trang này còn tự hào cho biết chưa từng có người gửi tiền tiết kiệm nào mất một xu dưới sự bảo hiểm của FDIC.
Việc các khách hàng ngộ nhận tiền gửi qua Synapse tại Evolve Bank khiến họ cảm thấy yên tâm vì có bảo hiểm, nhưng sự thật lại không như vậy.
Tháng 6/2024, FIDC đã nêu rõ rằng họ không bảo hiểm cho sự phá sản của các tổ chức phi ngân hàng như Synapse và trong trường hợp một công ty như vậy phá sản, việc thu hồi tiền bồi thường thông qua tòa án hầu như bất khả thi.
Thậm chí Cựu chủ tịch FDIC, bà Jelena McWilliams cũng đã phải thừa nhận với thẩm phán California về vụ án Synapse rằng bản thân bà "nản lòng" vì mọi cơ quan quản lý tài chính đều không muốn giúp đỡ hay nhận trách nhiệm.
Bà Jelena McWilliams
"Bạn không thể tưởng tượng được tôi đã hoảng loạn thế nào khi họ nói rằng sẽ chỉ bồi thường 81 cent. Vậy là tôi đã trắng tay, không tiền, không tương lai, không gì cả", cô Andreatte Caliguire, một nạn nhân gửi 22.000 USD tuyệt vọng nói.
Cho đến hiện tại, các phiên điều trần vẫn đang diễn ra và các bên liên quan vẫn đang lắng nghe nạn nhân trình bày. Thế nhưng đến bao giờ khách hàng mới lấy lại được tiền gửi cũng như các khoản bồi thường cho vụ bê bối này thì chưa rõ.
Tồi tệ hơn, niềm tin của người dân vào các nền tảng tài chính trực tuyến đang lung lay hơn bao giờ hết khi chính sách bảo hiểm vốn hiệu quả với khách hàng trước đây đã không còn hiệu nghiệm.
*Nguồn: CNBC