Từ ngày 15/8/2023, Thông tư 24/2023 của Bộ Công an quy định về cấp, thu hồi đăng ký, biển số xe cơ giới có hiệu lực. Tại Thông tư này, cơ quan công an quy định sẽ cấp biển số xe cho cá nhân theo mã định danh của chủ xe (còn gọi là biển số định danh). Cụ thể, các xe đã đăng ký biển 5 số trước ngày 15/8/2023 mà chưa làm thủ tục thu hồi thì biển số đó được mặc định là biển số định danh của chủ xe (người đứng tên trong giấy đăng ký xe). Còn những xe không chính chủ, chủ xe phải làm thủ tục thu hồi. Sau đó, chủ xe và người nhận chuyển quyền sở hữu xe phải làm thủ tục đăng ký, sang tên xe. Theo các chủ cửa hàng kinh doanh xe tại đây, người mua xe cũ lo các thủ tục pháp lý phiền toái nên không mặn mà với việc mua xe cũ, còn các chủ cửa hàng bán xe cũ chờ quy định chi tiết mới có thể trao đổi mua – bán với khách hàng. Vì thế, những ngày này, chợ mua bán xe lớn nhất Hà Nội luôn trong cảnh vắng vẻ, đìu hiu.
Hàng nghìn xe máy cũ nằm bãi, chợ vắng đìu hiu
Đã quá trưa, cả khu chợ xe máy - đồ cũ phố Chùa Hà vắng vẻ, ảm đạm, khác hẳn với sự nhộn nhịp, sầm uất trước đây. Các tiệm mua bán xe chỉ có cánh lái buôn ngồi chuyện trò với nhau, chờ khách. Nhiều chủ hàng than thở, cả tuần nay không bán được chiếc xe nào và cũng không có khách nào đến hỏi mua. Nhiều cửa hàng đã cửa đóng then cài, lý do vì xe giảm giá lại vắng khách nên họ không muốn mở cửa bán.
Theo các tiểu thương, hầu hết xe máy tại chợ xe cũ đều đã qua nhiều đời chủ. Giấy tờ xe thì vẫn còn, nhưng chủ xe trên giấy đăng ký lại không rõ là ai. Hơn nữa, khi có khách hỏi bán xe, các tiểu thương cũng không biết trả lời, giải thích như thế nào về quy định mới. Nếu bán xe không chính chủ, người bán cần làm hợp đồng mua bán, chứng từ chuyển quyền sở hữu của chủ xe và người bán cuối cùng. Thủ tục rườm rà đã khiến lượng khách hàng mua xe cũ giảm mạnh, các cửa hàng chịu cảnh ế ẩm. Nhiều cửa hàng bán xe cũ lao đao vì quyết định này của nhà nước, xe không bán được phải lưu kho lưu bãi, tiền thuê cửa hàng, nhân viên, tiền thuê trông xe, tiền lãi ngân hàng vẫn phải đóng đủ.
Anh Nguyễn Hải Trung, tiểu thương bán xe máy cũ trên phố Chùa Hà cho biết, từ ngày có quy định mới đến nay, cửa hàng của anh không bán được xe nào, khách vào xem rồi đi ra, không dám mua, họ còn băn khoăn, phân vân vì không biết quy định cụ thể như thế nào. Còn phía chủ cửa hàng, nếu khách hàng hỏi thì cũng không biết giải thích sao cho đúng, chính xác, dễ hiểu. Tương tự, người mang xe đến bán cũng chần chừ, chờ đợi để nghe ngóng xem quy định mới cụ thể như thế nào. Cả 3 phía vẫn còn hoang mang về vấn đề xe chính chủ.
“Chúng tôi không mua được cũng không bán được xe. Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn như hiện nay, quy định này đưa ra chưa phù hợp với thực tế. Tiểu thương chúng tôi rất mong có quy định cụ thể, rõ ràng về việc mua bán xe để việc kinh doanh được thuận lợi hơn”, anh Trung nói.
Có cùng quan điểm, anh Tuấn Hùng, tiểu thương bán xe cũ lâu năm cho hay, hiện tại tư vấn cho khách hàng rất khó. Thủ tục rườm rà, việc sang tên đổi chủ thì cần có giấy tờ công chứng, cơ quan nhà nước yêu cầu giấy thu hồi, giấy tờ có chữ kí của chủ xe. Với những xe không có chứng minh thư chính chủ mà qua nhiều đời chủ thì rất khó thực hiện, bởi họ phải làm cam kết, không tranh chấp tài sản, không phải xe ăn trộm ăn cắp. Đủ thủ tục như vậy thì sau 30 ngày mới làm được. Còn những xe có đầy đủ giấy tờ thì cần phải có chữ ký, hợp đồng công chứng mua bán, giấy thu hồi xe. Thủ tục rất nhiều nên việc mua bán xe cũ tại thời điểm này rất khó thực hiện.
"Trước đây, việc mua bán xe diễn ra nhanh gọn, chỉ cần người bán có căn cước công dân, xe chính chủ là xong thủ tục. Người mua cũng không quan tâm chính chủ, chỉ cần giấy bán và xác nhận của cửa hàng là được, trao tiền là lên xe đi ngay. Với quy định mới này, đã 10 ngày nay, chúng tôi vẫn khá mơ hồ, chưa hiểu rõ hoạt động mua - bán xe cũ sẽ như thế nào. Khi việc bán xe bị ngừng trệ thì các dịch vụ kèm theo như sửa chữa, bảo dưỡng…cũng bị ảnh hưởng. Người có nhu cầu mua xe thì có tâm lý cố thêm một chút để mua xe mới rồi đăng ký chính chủ, đỡ mất thời gian, phiền toái”, anh Tuấn Hùng cho hay.
Tiểu thương chấp nhận lỗ, “nằm” chờ quy định mới
Vừa lỗ vốn vì bán xe không kèm biển số, giờ đây, những người buôn xe lâu năm lại rơi vào cảnh thất thu, lỗ vốn chưa từng có. Nhiều ngày không bán được xe lại phải chịu thêm tiền sửa chữa, bảo dưỡng, mặt bằng, bến bãi.
Anh Lương Tuấn Việt, chủ cửa hàng motor Mai Anh, chuyên bán xe tay ga, phân phối lớn và biển số đẹp chia sẻ, việc cấp biển theo mã số định danh là rất tốt, anh tán thành với quy định này, tuy nhiên, mọi quy định phải rõ ràng và phải có thời gian để người dân làm quen và thích nghi.
Theo anh Việt, các tiểu thương cần biết rõ mọi thông tin, quy định để tư vấn, hướng dẫn cho khách hàng. Trong tình hình như hiện nay, cả người mua và người bán đều gặp nhiều khó khăn. Chủ cửa hàng vẫn phải chờ đợi quy định mới thì mới dám giao thương với khách hàng, các bên luôn băn khoăn, liệu có sang tên được hay không, thời gian bao lâu, giá cả như thế nào. Thực tế hiện nay, hàng triệu người nghèo đang sử dụng xe máy máy cũ không chính chủ đang lưu thông trên đường phố. Một chiếc xe cũ mua vài triệu đồng mà sang tên làm luật cũng mất vài triệu nữa thì nhiều người chấp nhận mua xe mới cho yên tâm và đỡ mất thời gian.
Gia đình anh Việt hiện sở hữu 16 kiot với khoảng 160 chiếc xe cả mới, cũ, phân khối lớn và biển số đẹp, trung bình trước đó mỗi ngày cửa hàng bán được 5 xe, hiện tại con số này giảm tới một nửa, có ngày không bán được chiếc xe nào.
“Ngoài thất thu do giá xe giảm, hàng ngày tôi còn phải chịu thêm các loại phí như phí bến bãi gửi xe, thuế phí, tiền thuê cửa hàng. Cùng với đó là tiền thuê người trông xe, mỗi chiếc xe là 4.000 đồng/đêm. Như vậy mỗi đêm tôi phải chi 640.000 đồng, và mỗi tháng tốn gần 20 triệu đồng cho việc này. Bán xe cũ là nghề “gia truyền” của gia đình tôi từ nhiều năm nay, do vậy, dù có khó khăn đến đâu tôi vẫn cố gắng chấp nhận lỗ và trụ vững để giữ nghề”, anh Việt nói.
Cũng như các tiểu thương khác, anh Việt mong sao các cơ quan quản lý nhà nước có hướng dẫn chi tiết đến người dân về các quy định mới này để việc buôn bán có thể trở lại bình thường như trước. Cùng với đó, việc mua bán của khách hàng dễ dàng hơn và thuận lợi hơn. Anh Việt cũng nuối tiếc chia sẻ, sau ngày 15/8, “sự nghiệp” kinh doanh biển số đẹp của anh đã chấm dứt hoàn toàn.