TP HCM hướng dẫn ôn tập môn Văn thi vào lớp 10

Ngày 14/12, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM cho biết đề thi Văn vào lớp 10 công lập năm 2024 có cấu trúc tương tự các năm trước. Thí sinh làm bài thi Văn trong thời gian 120 phút, với ba phần: Đọc hiểu (3 điểm), Nghị luận xã hội (3 điểm) và Nghị luận văn học (4 điểm).

Theo Sở, nội dung đề thi lớp 10 nằm trong chương trình THCS, chủ yếu ở lớp 9. Đề thi không chỉ dừng ở việc kiểm tra kiến thức môn học của học sinh mà chú trọng kiểm tra năng lực vận dụng, đọc hiểu, tư duy logic. Sở chủ trương tăng cường các câu hỏi vận dụng kiến thức đã học để giải quyết tình huống thực tế.

Với phần Đọc hiểu, các câu hỏi được tổ chức từ dễ đến khó, từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Trong các câu hỏi đọc hiểu có 1 câu hỏi về tiếng Việt.

Sở lưu ý thí sinh có thể lựa chọn các văn bản (báo chí, các bài bình luận, sách khoa học) có nội phù hợp với lứa tuổi, gắn với tình hình thời sự để luyện tập kỹ năng đọc hiểu như phát hiện, nhận diện, giải mã từ ngữ, chi tiết, hình ảnh; tập tóm tắt văn bản, kết nối với thực tế cuộc sống, đưa ra quan điểm cá nhân về vấn đề đặt ra trong văn bản; sáng tạo cách thể hiện khác, đề xuất giải pháp, đặt nhan đề mới.

Khi trả lời các câu hỏi đọc hiểu, thí sinh cần đọc toàn bộ văn bản để nắm nội dung, trả lời ngắn gọn, rõ ràng theo đúng yêu cầu của đề. Các em không nên lan man, dài dòng không cần thiết.

Thí sinh xem lại nội dung ôn tập môn Văn trước giờ thi vào lớp 10 tại TP HCM, hồi đầu tháng 6. Ảnh: Quỳnh Trần

Phần thứ hai của đề thi là Nghị luận xã hội, thường yêu cầu thí sinh viết bài nghị luận dài khoảng 500 chữ. Bài làm phải đảm bảo cấu trúc, có đủ mở, thân, kết bài.

Để làm tốt bài nghị luận xã hội, thí sinh cần tập phân tích, xác định đúng vấn đề cần nghị luận; triển khai thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. Các thao tác lập luận giải thích, chứng minh, bình luận phải được rèn luyện nhuần nhuyễn.

Sở lưu ý, thí sinh cần tránh thiếu thao tác lập luận (ví dụ thiếu giải thích về vấn đề bàn luận); dẫn chứng chưa sát với vấn đề, thiếu phân tích dẫn chứng để làm rõ vấn đề hoặc chưa rút ra được bài học cho bản thân thông qua việc bàn luận về vấn đề; các ý bàn luận chưa phong phú, chưa sâu sắc.

Phần cuối của đề Văn thi lớp 10 là Nghị luận văn học, thí sinh được một trong hai đề để làm bài. Đề đầu tiên yêu cầu thí sinh tự chọn một tác phẩm (hoặc đoạn trích) theo yêu cầu, cảm nhận tác phẩm ấy và chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm đối với bản thân mình hoặc liên hệ đến tác phẩm khác, liên hệ thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề văn học hoặc cuộc sống.

Đề thứ hai đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu thí sinh sử dụng kiến thức, trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết tình huống ấy.

Để làm tốt phần nghị luận văn học, thí sinh cần nắm vững kỹ năng viết dạng bài này; rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm nhận tác phẩm văn học theo thể loại thơ, truyện; đọc thêm các tác phẩm ngoài cùng thể loại và chủ đề với sách giáo khoa. Thí sinh dùng kiến thức và trải nghiệm đọc tác phẩm để giải quyết một tình huống cụ thể.

Ở phần này, lỗi thí sinh thường gặp phải là diễn xuôi lại tác phẩm; bài làm thiếu cảm xúc do ít đọc, ít suy tư; không hiểu rõ yêu cầu của đề, viết lại các nội dung đã học một cách máy móc.

Kỳ thi vào lớp 10 công lập năm 2024 dự kiến được tổ chức vào đầu tháng 6, với ba môn thi bắt buộc. Trong đó, Toán và Ngữ văn có thời gian làm bài 120 phút, Ngoại ngữ là 90 phút. Thí sinh dự thi vào lớp 10 chuyên, tích hợp sẽ dự thi thêm môn chuyên, tích hợp với thời gian là 150 phút.

Năm nay, TP HCM cũng dừng tuyển sinh lớp 10 không chuyên theo quy định chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Lệ Nguyễn