20 năm, dấu ấn thăng trầm trong bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam

Lãnh đạo VCPMC tại cuộc gặp gỡ báo chí.

VCPMC được thành lập ngày 19/4/2002. Trải qua chặng đường 20 năm hình thành và phát triển, đến nay trung tâm đã từng bước hoàn thiện, trở thành một tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả (trong lĩnh vực âm nhạc) hoạt động hiệu quả và có uy tín đối với các thành viên trong nước cũng như quốc tế.

Đây được coi là mái nhà chung nơi các nhạc sĩ, tác giả tin tưởng ủy thác và đồng hành, là “cánh tay nối dài” cho hoạt động quản lý nhà nước trong công tác thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan ở Việt Nam, góp phần làm chuyển biến nhận thức và ý thức tuân thủ pháp luật, đưa pháp luật về sở hữu trí tuệ nói chung, quyền tác giả, quyền liên quan nói riêng từng bước đi vào đời sống xã hội, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển, hội nhập của đất nước.

Kể từ giai đoạn đầu tiên với số lượng thành viên ban đầu là 274 nhạc sĩ, đến nay, VCPMC phát triển đến con số gần 5.200 tác giả. Tổng số tiền VCPMC đã thu được qua 20 năm (2002-2021) là: 1.063.200.000.000 đồng. Tính đến tháng 9/2022, Trung tâm đã ký thỏa thuận ủy quyền với 86 tổ chức quản lý tập thể quyền với phạm vi điều chỉnh ở gần 160 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Thu nhập tiền bản quyền tác phẩm Việt Nam thu về được từ các tổ chức nước ngoài (CMOs) kể từ năm 2010, sau khi VCPMC gia nhập CISAC (Liên minh quốc tế các Hiệp hội những nhà soạn nhạc và lời) và bắt đầu mở rộng ủy quyền với các tổ chức song phương trên thế giới đến nay đạt 19.990.000.000 đồng và tăng dần trong các năm.

Hiện VCPMC đang thực hiện cấp phép và thu tiền sử dụng quyền tác giả âm nhạc đối với hơn 20 lĩnh vực sử dụng âm nhạc, gồm: biểu diễn nghệ thuật, phát thanh-truyền hình, sản xuất chương trình truyền hình, sản xuất, phát hành bản ghi âm, ghi hình, phát hành trực tuyến, website và app nhạc, mạng xã hội, nhạc chuông nhạc chờ, sao chép quảng cáo, nhạc phim, phương tiện giao thông, các lĩnh vực dịch vụ có sử dụng nhạc tại các địa điểm kinh doanh như nhà hàng, khách sạn, resort, nhà hàng, phòng karaoke, quán bar, cà-phê, phòng trà, siêu thị, cửa hàng, trung tâm thương mại, khu mua sắm, khu vui chơi, cơ sở chăm sóc sức khỏe-thể dục-thẩm mỹ, rạp chiếu phim…

Giai đoạn 2022 và những năm tiếp theo, VCPMC tham gia vào sáng kiến cấp phép chung lĩnh vực biểu diễn công cộng với các đối tác quyền liên quan (Joint Licensing) cụ thể: Hội bảo vệ Quyền của nghệ sĩ biểu diễn âm nhạc Việt Nam (APPA), Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Việt Nam (RIAV), Universal Music Pte., Sony Music… và nhiều đối tác chiến lược khác; đồng thời triển khai phần mềm “VCPMC Music Connection”... nhằm tạo điều kiện cho các đơn vị sử dụng và bảo đảm quyền lợi của các chủ sở hữu quyền theo quy định và hướng dẫn của pháp luật sở hữu trí tuệ hiện hành.

Qua 20 năm hoạt động, VCPMC đã từng bước khắc phục các khó khăn, nâng cao năng lực. Thành tích hoạt động của Trung tâm được Nhà nước, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Nhạc sĩ Việt Nam ghi nhận trong nhiều năm liên tục; bên cạnh đó, VCPMC còn được Cục Bản quyền tác giả và báo giới ghi nhận là một trong mười sự kiện bản quyền quan trọng nhất trong năm 2011.

Theo báo cáo tổng kết, từ năm 2018 đến nay, VCPMC đã đưa nhiều vụ việc xâm phạm quyền tác giả ra Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết bằng biện pháp dân sự hoặc hành chính. Tổng số có 30 vụ việc, trong đó: 12 vụ việc đã có kết quả giải quyết (trong đó có 3 vụ việc đã có bản án; 9 vụ việc hòa giải thành hoặc bên bị đơn khắc phục hậu quả, thanh toán tiền tác quyền); 11 vụ việc đang trong quá trình giải quyết tại Tòa án; 2 vụ việc đang yêu cầu xử lý đến Cơ quan Thanh tra; 7 hồ sơ vụ việc đang tiếp tục hoàn thiện để khởi kiện.