Điều 6 Luật Nhà ở 2014 quy định nghiêm cấm hành vi sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở. Tuy nhiên, phải đợi đến khi Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực từ ngày 1-8, quy định này mới được một số địa phương và chung cư thực hiện quyết liệt.
Nhiều nơi đặt bảng cấm
Theo khảo sát của phóng viên Báo Người Lao Động, trong những ngày cuối tuần, các khu căn hộ gần trung tâm TP HCM có kinh doanh dịch vụ cho thuê ngắn ngày tại các quận 1, 4, Bình Thạnh… không còn nhộn nhịp khách ra vào như vài tháng trước. Dưới chân mỗi chung cư đều dán bảng thông báo cấm cư dân cho thuê ngắn ngày.
Như tại chung cư The Gold View (đường Bến Vân Đồn, quận 4), chúng tôi ghi nhận một bảng thông báo lớn đặt ngay sảnh ra vào, với nội dung: "Cảnh báo việc sử dụng căn hộ chung cư để ở cho mục đích kinh doanh dịch vụ, lưu trú ngắn hạn (theo ngày và theo giờ) là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm…".
Các khu chung cư ở quận 4, TP HCM - nơi có nhiều căn hộ cho thuê lưu trú ngắn hạn
Một nhân viên bảo vệ ở chung cư này cho biết sau khi quy định mới có hiệu lực, ban quản lý đã có những biện pháp kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn việc người sử dụng căn hộ cho thuê theo ngày, theo giờ. Tuy vậy, không phải ai cũng đồng tình với quyết định của ban quản lý. "Chúng tôi bị chủ nhà và những người làm dịch vụ phản ứng rất dữ. Họ gây ồn ào, thậm chí đưa hình ảnh chúng tôi lên hội nhóm nội bộ để bêu xấu. Tuy nhiên, ban quản lý và cư dân vẫn quyết tâm làm, nên đến nay các hoạt động cho thuê đã giảm rất nhiều, phải đến 70%-80% so với trước" - nhân viên bảo vệ này chia sẻ.
Tương tự, tại khu căn hộ River Gate (đường Bến Vân Đồn, quận 4), ban quản lý cũng đặt bảng thông báo cấm các trường hợp cho thuê căn hộ để lưu trú theo ngày hoặc theo giờ. Đặc biệt, khu chung cư Masteri Millennium cũng nằm trên đường Bến Vân Đồn, từng là điểm nóng về cho thuê ngắn ngày, bị cư dân phản ứng rất gay gắt, đến nay cũng gắn bảng thông báo cấm triệt để loại hình kinh doanh này.
Chị Ngọc, một người môi giới cho thuê căn hộ ở khu vực quận 4, cho biết hiện tại nhiều khu căn hộ trên địa bàn đã cấm cư dân cho thuê ngắn ngày nên nhiều người kinh doanh dịch vụ này bức xúc. Đa phần họ đã bỏ tiền ra mua hoặc thuê nhiều căn hộ để kinh doanh lưu trú ngắn ngày nên khi dịch vụ này bị siết, họ bị thiệt hại rất nặng. Tuy nhiên, theo môi giới này, trong khi các khu chung cư ở quận 4 đang rất mạnh tay với dịch vụ cho thuê căn hộ ngắn ngày nhưng các quận khác như quận 7, Bình Thạnh, nhiều người vẫn cho thuê bình thường, lượng khách đổ về những khu căn hộ đó tăng đột biến.
Bà T.V (ngụ quận 1), đang có vài căn hộ chung cư cho thuê để làm dịch vụ lưu trú ngắn ngày, than thở gần đây những người thuê nhà của bà đồng loạt xin trả khiến bà rất lo lắng. "Tôi có vài căn hộ 1 phòng ngủ cho một số người làm môi giới thuê, mỗi tháng kiếm được 13-14 triệu đồng. Họ cho thuê lại theo ngày kiếm vài chục triệu đồng mỗi tháng nhưng từ đầu tháng 8 đến nay không cho thuê được. Họ muốn trả lại nhà hoặc sẽ tìm khách thuê tháng nhượng lại chứ không làm nổi nghề này nữa" - bà V. kể.
Cấm triệt để?
Theo ban quản trị các tòa nhà, thời gian qua dịch vụ lưu trú ngắn ngày đã gây rất nhiều phiền toái cho cư dân, những người trực tiếp sinh sống tại đây. Những tiện ích mà chủ đầu tư trang bị cho cư dân như hồ bơi, khu vực phòng gym, sảnh, thang máy… được khách thuê vô tư sử dụng dẫn đến quá tải, nhất là vào cuối tuần. Ở một số khu căn hộ cao cấp, cư dân phản ánh nếu trước đây họ chỉ mất khoảng 3 - 5 phút chờ thang máy thì nay phải chờ 10 - 15 phút do những đoàn khách lên xuống liên tục. Tuy nhiên, ám ảnh nhất là dịch vụ cho thuê ngắn ngày không bảo đảm an ninh trật tự và an toàn cho cư dân. Thực tế, đã có không ít trường hợp gây rối, sử dụng chất cấm bị phát hiện ở căn hộ chung cư là do khách thuê ngắn hạn gây ra.
Thông báo cấm cho thuê căn hộ ngắn ngày ở chung cư The Gold View
Bà Hoàng Linh, cư dân sống ở một khu căn hộ ở quận Bình Thạnh, cho rằng dịch vụ cho thuê lưu trú ngắn ngày ở chung cư không xấu, vì rất tiện lợi cho khách du lịch, công tác... với giá thuê rẻ hơn nhiều so với khách sạn hay resort. Tuy nhiên, do nhiều chủ nhà hoặc người kinh doanh không quản lý được khách thuê, để xảy ra những tình huống đáng tiếc, ảnh hưởng sự bình yên của cư dân nên họ mới bức xúc.
Bà Đinh Lệ Hà, Trưởng Ban Quản trị tòa nhà Park 3 thuộc khu Vinhomes Central Park (quận Bình Thạnh), cũng thừa nhận việc nhiều hộ cho thuê nhà để kinh doanh lưu trú ngắn ngày mang lại rất nhiều phiền phức cho cư dân. Hầu hết họ đều không thích dịch vụ này. Chính quyền địa phương cũng khẳng định hoạt động cho thuê căn hộ theo ngày, theo giờ là hành vi bị cấm nhưng nhiều người vẫn lách bằng cách nói khách là người nhà, sau đó đăng ký tạm trú nên ban quản trị và nhân viên bảo vệ tòa nhà cũng không cấm họ được. "Nếu người cho thuê lưu trú với thời gian dài, từ 1 tháng trở lên thì có thể chấp nhận, còn cho thuê theo ngày thì không phù hợp vì rất phức tạp" - bà Hà nêu ý kiến.
Ở góc độ khác, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), cho rằng nếu cấm cho thuê theo ngày, theo giờ kiểu Airbnb sẽ ảnh hưởng rất lớn đến ngành du lịch, giảm sức cạnh tranh của du lịch trong nước so với nước ngoài. Bởi du khách trong và ngoài nước ngoài những người giàu hay siêu giàu cũng có không ít người thu nhập khá, trung bình, họ rất cần một nơi lưu trú có giá cả vừa phải. "Theo tôi, hoạt động cho thuê căn hộ ngắn ngày hay dài ngày đều là quyền lợi chính đáng của người chủ sở hữu nhưng phải đăng ký kinh doanh, đóng thuế rõ ràng, đồng thời có quy định quản lý rõ ràng để bảo đảm an ninh trật tự vì đây cũng là hình thức thu hút khách du lịch, thu hút người mua căn hộ để đầu tư, cho thuê..." - ông Châu nêu quan điểm.
Cần có hướng dẫn cụ thể
Theo bà Trần Minh Ái, Giám đốc cấp cao Bộ phận Quản lý bất động sản Savills TP HCM, việc chủ sở hữu nhà chung cư cho khách thuê nhà, phòng ngắn hạn như một cơ sở lưu trú du lịch là vi phạm quy định của Luật Nhà ở 2014 lẫn Luật Nhà ở 2023. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, nhiều chủ sở hữu căn hộ vẫn tìm cách "lách" để kinh doanh, kiếm thêm thu nhập.
Để giải quyết tình trạng này triệt để, các cơ quan chức năng nên có những biện pháp tổng thể như đưa ra hướng dẫn cụ thể trong quản lý nhà chung cư về hoạt động kinh doanh lưu trú ngắn hạn như nhiều nước trên thế giới đã làm.
Nếu tiếp tục cấm hoạt động kinh doanh lưu trú ngắn hạn tại các dự án chung cư, các cơ quan quản lý nhà nước cũng có thể cân nhắc những chế tài có tính răn đe đối với các trường hợp vi phạm pháp luật.
Vũng Tàu phạt nặng cho thuê căn hộ ngắn hạn
Theo ghi nhận, hơn 1 tháng qua, chung cư Melody (phường Thắng Tam), chung cư Golden Sea (phường 2) và một số chung cư khác trên địa bàn TP Vũng Tàu đã đồng loạt ra thông báo cấm kinh doanh lưu trú ngắn hạn (homestay). Quyết định này được đưa ra căn cứ theo công văn của Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Các cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt từ 10 triệu đến 20 triệu đồng.
Ông Nguyễn Văn T., cư dân chung cư Melody, cho rằng việc cấm kinh doanh homestay tại các chung cư để ở là việc nên làm, vì việc cho thuê ngắn ngày gây nhiều phiền toái cho cư dân sinh sống lâu dài. "Vào các dịp lễ, Tết hay cuối tuần, lượng khách quá đông nên phải chờ thang máy rất lâu. Đó là chưa kể xe cộ ra vào lộn xộn, ách tắc, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt của các cư dân" - ông T. nói.
Tuy nhiên, theo chủ một căn hộ tại Golden Sea Vũng Tàu, cấm kinh doanh homestay không phải là giải pháp tối ưu. Thay vào đó, cần có các biện pháp quản lý phù hợp để khai thác tiềm năng du lịch từ mô hình này. Kinh doanh homestay mang lại lợi nhuận ổn định và cho du khách trải nghiệm sống gần gũi, thân thuộc. "Với đặc thù thành phố du lịch thì nên có đa dạng loại hình kinh doanh dịch vụ lưu trú để khách lựa chọn, thu hút nhiều dòng khách khác nhau, chứ không nên thu hẹp, hạn chế" - người này bày tỏ.
Nhiều đơn vị làm du lịch cũng cho rằng cần phải có phương án phù hợp hơn việc cấm, ví dụ như phải yêu cầu đăng ký kinh doanh, sử dụng ứng dụng quản lý đặt phòng để theo dõi doanh thu từ đó kiểm soát, tránh thất thu thuế.
N.Giang