Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu trong cuộc họp mở rộng của các nhà lãnh đạo BRICS tại Kazan, Nga, ngày 23/10/2024
Các quốc gia BRICS đã thông qua một thông cáo chung vào ngày 23/10/2024 trong hội nghị thượng đỉnh kéo dài ba ngày của nhóm tại thành phố Kazan của Nga.
Tài liệu này đề cập đến nhiều cuộc khủng hoảng và thách thức toàn cầu, đồng thời kêu gọi một trật tự quốc tế công bằng và chính đáng hơn.
1. Các trung tâm quyền lực mới
BRICS tái khẳng định cam kết thúc đẩy một trật tự thế giới đa cực, trong đó tất cả các quốc gia đều có tiếng nói bình đẳng trong các vấn đề toàn cầu. Điều này được phản ánh trong lời kêu gọi của tuyên bố về việc đại diện nhiều hơn cho các quốc gia mới nổi và đang phát triển tại các thể chế quốc tế.
“Chúng tôi ghi nhận sự xuất hiện của các trung tâm quyền lực mới, việc ra quyết định chính sách và tăng trưởng kinh tế, có thể mở đường cho một trật tự thế giới đa cực công bằng, công bằng, dân chủ và cân bằng hơn", tài liệu nêu rõ, đồng thời nói thêm rằng, một hệ thống như vậy sẽ có lợi hơn cho các nước đang phát triển so với trật tự quốc tế hiện do phương Tây lãnh đạo.
Các quốc gia BRICS hoan nghênh ảnh hưởng ngày càng tăng của các tổ chức khu vực như Liên minh châu Phi và Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO).
Các tổ chức này được coi là nền tảng quan trọng để thúc đẩy hợp tác kinh tế, an ninh và giao lưu văn hóa giữa các quốc gia thành viên.
Tuyên bố cũng kêu gọi một Tổ chức Thương mại Thế giới được củng cố để giải quyết các tranh chấp thương mại và một Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc mở rộng để cung cấp đại diện lớn hơn cho Nam Bán cầu.
2. Bình đẳng về chủ quyền và các đối tác BRICS mới
Nhóm nhấn mạnh rằng, tất cả các quốc gia đều có quyền theo đuổi con đường phát triển của riêng mình và đưa ra quyết định về các vấn đề nội bộ của mình mà không bị các quốc gia khác can thiệp.
"Chúng tôi tái khẳng định cam kết của mình đối với tinh thần tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau, bình đẳng về chủ quyền, đoàn kết, dân chủ, cởi mở, bao trùm, hợp tác và đồng thuận của BRICS", tuyên bố viết.
"Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng, việc mở rộng quan hệ đối tác BRICS với các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển (EMDC) sẽ góp phần củng cố tinh thần đoàn kết và hợp tác quốc tế thực sự vì lợi ích của tất cả mọi người", BRICS nêu rõ.
Các thành viên BRICS hiện tại là Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi, Ethiopia, Ai Cập, Iran và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Với gần ba chục quốc gia bày tỏ sự quan tâm đến việc gia nhập khối kinh tế này, Moscow coi việc thành lập một danh mục đối tác BRICS là lựa chọn tốt nhất cho tiềm năng mở rộng.
3. Phản đối các biện pháp cưỡng chế của phương Tây
Tuyên bố lên án mọi lệnh trừng phạt và biện pháp cưỡng chế đơn phương là không phù hợp với luật pháp quốc tế, đồng thời nêu bật những tác động sâu rộng của chúng đối với quyền con người.
"Chúng tôi vô cùng lo ngại về những tác động phá hoại của các biện pháp cưỡng chế đơn phương bất hợp pháp, bao gồm các lệnh trừng phạt bất hợp pháp, đối với nền kinh tế thế giới, thương mại quốc tế và việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững", tuyên bố nêu rõ, đồng thời lưu ý rằng, các lệnh trừng phạt kinh tế ảnh hưởng không cân xứng đến người nghèo và những người dễ bị tổn thương ở các quốc gia mục tiêu.
Nhóm này cũng lên án "các biện pháp đơn phương được đưa ra với lý do lo ngại về khí hậu và môi trường", và phản đối "các biện pháp bảo hộ đơn phương cố tình phá vỡ chuỗi cung ứng và sản xuất toàn cầu và bóp méo sự cạnh tranh".
“Công nhận vai trò của các thành viên BRICS là những nhà sản xuất tài nguyên thiên nhiên lớn nhất thế giới, chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác giữa các thành viên BRICS trên toàn bộ chuỗi giá trị, và đồng ý thực hiện các hành động chung để phản đối các biện pháp bảo hộ đơn phương”, nhóm tuyên bố.
4. Thương mại không phân biệt đối xử bằng tiền tệ địa phương
“Chúng tôi nhận ra những lợi ích rộng rãi của các công cụ thanh toán xuyên biên giới nhanh hơn, chi phí thấp hơn, hiệu quả hơn, minh bạch hơn, an toàn hơn và toàn diện hơn dựa trên việc giảm thiểu các rào cản thương mại và đảm bảo quyền tiếp cận không phân biệt đối xử”, tài liệu nêu rõ, có khả năng ám chỉ đến việc Nga bị loại khỏi hệ thống thanh toán SWIFT của phương Tây sau cuộc xung đột ở Ukraine.
“Chúng tôi hoan nghênh việc sử dụng tiền tệ địa phương trong các giao dịch tài chính giữa các nước BRICS và các đối tác thương mại của họ”, tài liệu tiếp tục, kêu gọi thành lập Sáng kiến thanh toán xuyên biên giới BRICS.
Tài liệu này cũng hỗ trợ Ngân hàng Phát triển Mới BRICS tài trợ các dự án bằng tiền tệ địa phương, và sự phát triển của ngân hàng này thành một “tổ chức phát triển đa phương hàng đầu”.
5. Trung Đông
Tuyên bố BRICS nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy an ninh toàn cầu thông qua ngoại giao, hòa giải và đối thoại toàn diện.
Trong khi thừa nhận "cần phải tôn trọng các mối quan ngại hợp lý và chính đáng về an ninh của tất cả các quốc gia", nhóm này nhấn mạnh "cần phải tham gia vào các nỗ lực phòng ngừa xung đột, bao gồm cả việc giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của chúng".
“Chúng tôi nhắc lại mối quan ngại sâu sắc của mình về tình hình xấu đi và cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng, đặc biệt là tình trạng bạo lực leo thang chưa từng có ở Dải Gaza và Bờ Tây do cuộc tấn công quân sự của Israel", tuyên bố nêu rõ, đồng thời lưu ý rằng, hoạt động của Israel đã "dẫn đến việc giết hại và làm bị thương hàng loạt dân thường, buộc họ phải di dời và phá hủy cơ sở hạ tầng dân sự trên diện rộng".
Tuyên bố kêu gọi Hamas ngay lập tức thả các con tin người Israel, và yêu cầu Tel Aviv ngay lập tức dừng các hoạt động quân sự và rút khỏi Gaza.
Việc Israel ném bom và tấn công trên bộ vào Lebanon cũng bị lên án.
Văn bản lên án "sự hiện diện quân sự nước ngoài bất hợp pháp" ở Syria, ám chỉ đến khoảng 800 quân nhân Mỹ vẫn ở lại đất nước này trái với mong muốn của Damascus, và lên án việc Israel ném bom một lãnh sự quán Iran tại thủ đô Syria, khiến Chuẩn tướng Iran Mohammad Reza Zahedi và tám sĩ quan quân đội Iran khác thiệt mạng.