Elon Musk đang đặt cược rằng xe robot sẽ đưa Tesla vào một kỷ nguyên mới sinh lời. Nhưng tờ WSJ cho rằng, Musk đang thực hiện sai tất cả.
Kế hoạch của Musk tập trung vào thứ mà ông gọi là trí tuệ nhân tạo đầu cuối. Kế hoạch là cung cấp cho các hệ thống AI của Tesla bằng hàng loạt các video từ những chiếc Tesla hiện có, với kỳ vọng rằng các thuật toán chạy trên siêu máy tính khổng lồ sẽ học cách lái xe an toàn.
Ông hy vọng điều này sẽ giúp Tesla có thể cung cấp những chiếc xe tự lái hoàn toàn nhanh hơn và rẻ hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Những chủ sở hữu Tesla hiện tại sẽ được tiếp cận công nghệ mới vào năm tới và xe taxi robot được thiết kế đặc biệt mới sẽ sẵn sàng vào năm 2026.
AI đột phá trong mơ của Musk trái ngược hoàn toàn với cách tiếp cận của các công ty khác theo đuổi xe tự hành. Waymo là công ty dẫn đầu ngành, hiện đang vận hành xe taxi tự hành thương mại và vừa công bố vòng gọi vốn trị giá 5,6 tỷ USD.
Waymo, thuộc sở hữu của công ty mẹ Alphabet của Google, cũng sử dụng rất nhiều AI, nhưng cách tiếp cận của công ty là chia nhỏ vấn đề tự lái thành các nhiệm vụ riêng biệt hơn với nhiều thông tin đầu vào hơn từ các kỹ sư con người. Waymo đang sử dụng dữ liệu từ nhiều cảm biến hơn, bao gồm cả tia laser và radar, giúp xe của công ty có góc nhìn phong phú hơn nhiều về thế giới.
Nói một cách đơn giản nhất có thể, tầm nhìn của Musk dành cho Tesla là về một hệ thống AI học hỏi bằng cách quan sát mọi người lái xe. Waymo và các công ty khác đang dạy xe của họ bằng cách sửa lỗi khi chúng tự lái.
Các nhà phát triển AI cho biết, cú đặt cược của Musk phụ thuộc vào tình trạng hiện tại của công nghệ AI đạt đến mức độ tinh vi mà công nghệ này chưa đạt được và có thể sẽ không đạt được trong một thời gian nữa.
Một trong những đặc điểm nổi bật của Musk là khả năng bắt đầu bằng một mục tiêu trong đầu và làm việc ngược lại để tìm ra giải pháp cần thiết. Với công nghệ tự lái, mục tiêu của ông là một hệ thống đủ khả năng chi trả để lắp trên hầu hết mọi loại xe.
Musk đã nói rằng robot và xe tự lái có thể đẩy giá trị thị trường của Tesla lên ít nhất 30 nghìn tỷ USD. Những người ủng hộ kế hoạch của ông chỉ ra những thành công mà các công ty của ông đã đạt được bằng cách vượt ra ngoài ranh giới, như việc giảm đáng kể chi phí phóng đạt được tại SpaceX, công ty hiện đang thống trị ngành kinh doanh tên lửa.
Tuy nhiên, lịch sử cho thấy Musk đã nhiều lần “hứa lèo” và mơ hồ về cách chính xác mà ý tưởng của ông trở thành hiện thực. Ông sử dụng tên cho công nghệ hỗ trợ người lái của Tesla là “Autopilot” và “Full Self-Driving” - ngụ ý rằng công nghệ này có nhiều khả năng hơn thực tế và Tesla đã bỏ lỡ tất cả các mục tiêu trước đó về việc phát hành các hệ thống lái xe hoàn toàn tự động.
Tại sự kiện robotaxi của Tesla vào tháng này, ra mắt mẫu Cybercab dưới 30.000 USD không có vô lăng, bàn đạp, Musk đã nói đùa: “Tôi có xu hướng lạc quan về khung thời gian”. Ông dự đoán việc sản xuất sẽ bắt đầu “trước năm 2027”.
Trong cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh của Tesla chỉ vài ngày sau đó, ông tự tin khẳng định rằng sản xuất quy mô lớn sẽ diễn ra vào năm 2026. Musk và những người khác đã làm việc với công nghệ tự lái của Tesla cho biết lợi thế của công nghệ này là lượng lớn cảnh quay về quá trình lái xe thực tế được ghi lại bằng camera tích hợp trên tất cả các xe của công ty, bao gồm cả thời gian mọi người sử dụng phần mềm hỗ trợ lái xe "Tự lái hoàn toàn (có giám sát)" hiện có của công ty, thường được viết tắt là FSD.
Việc đào tạo AI của Tesla bằng dữ liệu được ghi lại thụ động này đòi hỏi một kỹ thuật được gọi là học bắt chước. Về bản chất, để có được bất kỳ lợi thế nào từ tất cả dữ liệu này, AI của Tesla phải theo dõi hàng triệu giờ lái xe của con người và cố gắng sao chép hành động của họ.
Musk cho biết tại sự kiện robotaxi rằng: "Giống như sống hàng triệu cuộc đời cùng một lúc và chứng kiến những tình huống rất bất thường mà một người trong suốt cuộc đời của họ sẽ không nhìn thấy".
Những người ủng hộ Tesla bày tỏ sự tin tưởng rằng công việc tự lái của công ty tốt hơn và rộng hơn những gì công chúng có thể thấy.
Tasha Keeney, giám đốc phân tích đầu tư tại ARK, công ty từ lâu đã lạc quan về Tesla cho biết công ty của Musk có thể giữ bí mật nhiều chi tiết kỹ thuật về hệ thống của mình, nhưng đằng sau hậu trường, công ty vẫn tiếp tục đổi mới các kỹ thuật AI. Gần đây, bà đã đồng viết một bài phân tích về chiến lược robotaxi của Tesla, lập luận rằng đến năm 2029, robotaxi sẽ chiếm gần 90% giá trị doanh nghiệp của công ty và 60% doanh thu. Bà cho biết đến lúc đó, Tesla sẽ có giá trị gấp khoảng 10 lần giá trị hiện tại, tức là khoảng 800 tỷ USD.
NHỮNG CHÚ RÙA
Ngược lại, các đối thủ cạnh tranh của Tesla đã đào tạo hệ thống xe tự lái của họ trong thế giới thực bằng cách đưa một tài xế an toàn vào sau tay lái của một chiếc ô tô, người sẽ kiểm soát khi xe làm điều gì đó không mong muốn. Các công ty này theo dõi tỉ mỉ những "lần ngắt kết nối" đó và cung cấp dữ liệu trở lại cho các nhóm kỹ sư của họ để điều chỉnh hệ thống để lỗi không xảy ra nữa.
Cách tiếp cận đó đòi hỏi nhiều nhân công hơn, tốn thời gian và tốn kém hơn. Nhưng Waymo và các công ty khác đưa dữ liệu đó vào các hệ thống mạnh hơn và đáng tin cậy hơn thông qua một quá trình được gọi là học tăng cường.
Nghiên cứu về hai phương pháp này đã chỉ ra rằng kết quả có thể rất khác nhau. Các hệ thống được đào tạo chủ yếu bằng phương pháp học bắt chước, chẳng hạn như Tesla, có thể thất bại khi hành động của chính chúng đưa chúng ra khỏi phạm vi dữ liệu mà chúng đã được đào tạo.
Ngoài ra, sự tận tụy của Tesla đối với hệ thống AI hoàn toàn từ đầu đến cuối tạo ra một hộp đen các kết nối rắc rối mà trong đó không thể hiểu được tại sao hệ thống lại thực hiện một số việc nhất định- hoặc cách sửa những hành vi đó.
Anthony Levandowski, người đồng sáng lập Waymo trước khi rời đi một cách cay đắng để đến Uber, cho biết việc cố gắng cản trở cuộc đua AI giữa Waymo và Tesla là rất khó khăn. Hiện là người đứng đầu một công ty công nghệ tự lái có tên là Pronto, ông tin rằng mục tiêu của Musk là phát hành một hệ thống lái xe hoàn toàn tự động trong một năm là không hợp lý.
Việc tạo ra một hệ thống tự lái theo kiểu Musk mong muốn có thể sẽ đòi hỏi nhiều tiến bộ hơn về các nguyên tắc cơ bản của chính công nghệ AI và ông nói thêm rằng vẫn chưa rõ khi nào những tiến bộ đó sẽ đến.
Chi phí cho các cảm biến mà Waymo và các công ty khác sử dụng - bao gồm camera độ phân giải cao, radar và công nghệ "lidar" sử dụng tia laser để tạo hình ảnh 3D có thể lên tới hàng chục nghìn USD, chưa kể đến chi phí lắp đặt và xử lý dữ liệu của chúng.
Xe của Tesla chỉ có camera và phần cứng máy tính, nhìn chung khiêm tốn hơn về mặt chi phí so với xe của Waymo.
Tesla không hoàn toàn bỏ qua cách tiếp cận tập trung nhiều hơn vào cảm biến đối với công nghệ AI tự lái. Andrej Karpathy, đồng sáng lập OpenAI, người cũng là người đứng đầu AI tại Tesla từ năm 2017 đến năm 2022, cho biết Tesla đang sử dụng một số lượng nhỏ xe chạy xung quanh và sử dụng bộ cảm biến tích hợp giống Waymo để tạo bản đồ hệ thống lái xe Tesla.
Ông cho biết điều này cho phép Tesla sử dụng một số dữ liệu phong phú giống như Waymo và các đối thủ cạnh tranh của họ, sau đó triển khai AI đó trên các xe thông thường của mình, vốn có chi phí sản xuất rẻ hơn nhiều.
Nhưng việc có một đơn vị nhỏ các xe giống Waymo này phần nào làm suy yếu tuyên bố của Musk rằng dữ liệu từ xe của khách hàng Tesla là đủ.
LIỆU MUSK CÓ ĐÚNG?
Những người sở hữu xe Tesla thích ghi lại quá trình sử dụng công nghệ của họ và họ đã đăng tải rất nhiều bằng chứng bác bỏ lập luận rằng xe của họ có thể hoạt động an toàn chỉ với camera.
Phần mềm FSD hiện tại của Tesla có thể chạy trên hầu hết các đường phố và đường cao tốc, nhưng đòi hỏi người lái xe phải theo dõi cẩn thận vì nó có thể đưa ra những quyết định đột ngột và có khả năng gây ra thảm họa. Mạng xã hội tràn ngập những video gần đây về những khoảnh khắc như vậy: ô tô cố gắng rẽ thẳng vào đường đi của các phương tiện khác, vượt đèn đỏ và không dừng lại để đón tàu trong điều kiện sương mù.
Các cơ quan quản lý an toàn ô tô liên bang gần đây đã thông báo rằng họ đang điều tra Tesla về vai trò của hệ thống FSD trong các vụ tai nạn chết người.
Tesla đã không trả lời một số yêu cầu bình luận về hệ thống tự lái của mình. Sổ tay hướng dẫn vận hành của Tesla nêu rõ hệ thống của họ có thể bị che khuất bởi ánh nắng trực tiếp, sương mù hoặc thời tiết khắc nghiệt khác. Các hệ thống tự lái khác dựa vào các cảm biến như radar và lidar có thể điều hướng trong những điều kiện như vậy.
Mary Cummings, giáo sư khoa học máy tính tại Đại học George Mason và là giám đốc trung tâm tự động hóa và robot của trường cho biết: "Cách tiếp cận chỉ dựa vào thị giác máy tính của Tesla sẽ không bao giờ hiệu quả".
Là một người chỉ trích lâu năm chương trình lái xe tự động của Tesla, Cummings gần đây đã làm cố vấn an toàn cấp cao cho Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia, đơn vị quản lý công nghệ lái xe tự động. Bà cho rằng cách duy nhất để Tesla bắt đầu nghiêm túc theo đuổi công nghệ lái xe tự động hoàn toàn là thay đổi cách tiếp cận của mình đối với các cảm biến, bằng cách bổ sung thêm nhiều cảm biến hơn.
Trong khi đó, Tesla vẫn cần xin phép để thử nghiệm xe của mình trên đường bằng cách sử dụng tài xế an toàn, giống như Waymo và những công ty khác đã làm.
Lee cho biết: "Tôi nghĩ rằng có thể đúng là để có được một chiếc xe hoàn toàn tự động, nơi nó không bao giờ cần sự hỗ trợ từ xa, bạn có thể cần thứ gì đó gần với trí thông minh của con người. Tôi không nghĩ đó là trường hợp lạc quan đối với Tesla, bởi vì nếu bạn nhìn vào các công ty đang cố gắng xây dựng điều đó, với tôi có vẻ như họ vẫn còn khá xa mục tiêu.”
Theo: WSJ