Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã nắm được thông tin về tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế qua các báo cáo, phản ánh của người dân, các cơ quan báo chí, khẳng định đây là vấn đề nghiêm trọng, đang diễn ra tại nhiều nơi, khiến người dân lo lắng. Với tinh thần tính mạng và sức khỏe của Nhân dân là trên hết, trước hết và quan trọng nhất, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhiều lần chỉ đạo Bộ Y tế thống kê, đánh giá một cách khoa học, thực tiễn, khách quan, trung thực và có hướng khắc phục kịp thời, hiệu quả; giao Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trực tiếp chỉ đạo xử lý, tổ chức cuộc họp trực tuyến toàn quốc và triển khai nhiều giải pháp về vấn đề này.

Cuối tháng 6, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ về vấn đề này, tiếp tục chỉ đạo các giải pháp đồng bộ, tổng thể, giải quyết cả vấn đề cấp bách, trước mắt như câu chuyện đấu thầu, mua sắm thuốc, thiết bị y tế, sinh phẩm. Các cán bộ cần tích cực hơn nữa, "lăn lộn với thực tế" để có giá thuốc phù hợp thị trường và người dân chấp nhận được…; cả những vấn đề căn cơ, lâu dài hơn như sửa đổi các quy định, tăng cường phân cấp, ủy quyền cho địa phương, thực hiện chủ trương tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế…; với yêu cầu quyết liệt khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, bảo vệ tính mạng, sức khỏe người dân với trách nhiệm cao nhất.

Điều này là đặc biệt quan trọng khi dịch bệnh COVID-19 vẫn có nguy cơ diễn biến phức tạp; cùng với nguy cơ từ các dịch bệnh trên thế giới có thể xâm nhập vào Việt Nam, như bệnh đậu mùa khỉ; các loại dịch bệnh theo mùa, như sốt xuất huyết, chân tay miệng… và các loại bệnh nan y như tim mạch, ung thư, tiểu đường… vẫn luôn đe dọa sức khoẻ và tính mạng của Nhân dân.

Vào 10.00' ngày 12/8, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức cuộc tọa đàm "Các giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế" với sự tham dự các vị khách mời là lãnh đạo các cơ quan chức năng, bệnh viện, chuyên gia.

Các khách mời tham dự chương trình:

- PGS.TS. Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai;

- TS. Nguyễn Thị Ngọc Bảo, Phó Giám đốc Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia, Bộ Y tế;

- PGS.TS. Bùi Thị An, nguyên đại biểu Quốc hội khóa XIII;

- TS. Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế).

Cuộc Tọa đàm được truyền hình trực tuyến tại địa chỉ "chinhphu.vn". Độc giả quan tâm có thể gửi câu hỏi tới doithoai@chinhphu.vn hoặc gọi điện thoại đến đường dây nóng  080.48113.

Trong những nguyên nhân chủ quan và khách quan như bà Ngọc Bảo vừa mới trao đổi, theo quan điểm của ông, việc đấu thầu thuốc tập trung quốc gia triển khai chậm, chưa kịp thời có phải là nguyên nhân chính hay không gây thiếu thuốc không, thưa ông?

PGS.TS. Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai: Có thể nói đây cũng là một nguyên nhân. Trong thời gian qua đấu thầu tập trung quốc gia chậm cũng ảnh hưởng tới các hoạt động của các cơ sở. Tuy nhiên, với Bệnh viện Bạch Mai, đã chủ động đấu thầu thuốc và chúng tôi đã có ngay từ đầu năm. Chúng tôi tự dự báo được sau khi dịch được kiểm soát, chắc chắn bệnh nhân sẽ tăng lên. Chúng tôi đã chủ động đấu thầu mua sắm, vì vậy không bị bị động trong vấn đề cung ứng thuốc, điều trị nội trú hoặc ngoại trú cho người bệnh.

Có thể nói, Bệnh viện chỉ thiếu những thứ thuốc thiết yếu vì không có nhà cung ứng. Cái đấy chúng tôi bó tay. Ví dụ như thuốc rất đơn giản, trước đây rất dễ, là diazepam tiêm tĩnh mạch cho người bệnh cấp cứu tâm thần kinh. Hiện tại không có ai cung ứng, có trúng thầu họ cũng không cung ứng được. Ví dụ một điển hình như vậy. Rồi một số loại kháng sinh rất thiết yếu nhưng lại không có nhà cung ứng. Nguyên nhân thì như anh Quang và chị Bảo cũng nói là do đứt chuỗi cung ứng và người ta không cung ứng cho mình nữa. Thậm chí một số thuốc kháng sinh mình đang sản xuất được thì nguyên liệu nhập vào bị cắt từ bên ngoài, không cung ứng được. Đấy là nguyên nhân hết sức khách quan.

Tuy nhiên, chúng tôi cũng chia sẻ với chị Bảo như thế này: Có lẽ với các quy định về mua, đấu thầu thuốc, thì Thông tư 15 tương đối dễ thực hiện. Tuy nhiên, liên quan đến các vật tư, thiết bị y tế thì hiện tại các quy định mua sắm của chúng ta đang bó và rất khó mua.

Ví dụ bây giờ chúng tôi đang muốn mua một số một số thiết bị y tế thì hiện tại các yêu cầu về 3 báo giá, khai báo để làm giá kế hoạch, không có tính cập nhật tí nào cả.

Thứ nhất, 12 tháng qua và đặc biệt là 2 năm qua, chúng ta chủ yếu tập trung vào mua sắm vật tư y tế cấp bách để chống dịch. Các thiết bị y tế để chẩn đoán, điều trị cho những bệnh thông thường thì 24 tháng qua tôi khẳng định là các cơ sở y tế rất ít mua sắm. Do vậy, bây giờ chúng tôi cần 3 báo giá để mua sắm một thiết bị y tế mà lại phải cập nhật trong vòng 12 tháng. Quy định này hết sức lỗi thời. Tôi nghĩ cần được thay đổi ngay.

Bây giờ tôi muốn mua một loạt thiết bị y tế và hóa chất sinh phẩm, hôm qua tôi họp các phòng ban chức năng tìm nguyên nhân tại sao đấu thầu xong lại trượt thầu, thì được báo cáo cái này không có công ty báo giá, cái kia không có công ty chào thầu. Bây giờ tổ chức đấu thầu lại thì không có 3 báo giá cho một mặt hàng này. Theo quy định không thể làm bài thầu được. Bây giờ mà Giám đốc bệnh viện cứ nhắm mắt làm thì nay mai các cơ quan hậu kiểm sẽ hỏi tại sao anh làm trái quy định.

Đây là lúc các văn bản pháp quy phải đi kịp và thậm chí là chúng tôi cần những văn bản cấp bách để sửa, chỉnh sửa những cái như thế này để tháo gỡ cho tất cả các cơ sở y tế. Rõ ràng như chị Bảo vừa nói là văn bản pháp quy không chạy kịp. Tôi nghĩ, đây hoàn toàn là những thông tư của ngành y tế. Chúng tôi cũng biết chúng ta đang sửa rất nhanh để làm sao đáp ứng được yêu cầu của các cơ sở. Việc đó hết sức quan trọng.

Tôi cũng có biết Bộ vừa có bốn đoàn kiểm tra tới tất cả các cơ sở. Tôi cũng biết trách nhiệm của giám đốc bệnh viện, giám đốc các cơ sở y tế là phải đảm bảo thuốc, vật tư y tế để phục vụ người bệnh. Đấy là quy định. Không giám đốc nào làm trái quy định cả, giám đốc nào cũng phải lo lắng việc đấy. Nhưng tôi nghĩ cơ quan quản lý nhà nước, ở đây là Bộ Y tế, và các bộ liên ngành phải tạo điều kiện cho các nhà quản lý ở các cơ sở thuận lợi trong việc mua sắm. Tôi nghĩ các đoàn nên đổi tên thành các đoàn khảo sát, hỗ trợ các đơn vị, hỗ trợ các Sở Y tế, hỗ trợ các bệnh viện thì hợp lý hơn là đi kiểm tra. Bởi vì lúc này từ "kiểm tra" rất nhạy cảm. Rõ ràng là các văn bản pháp quy và những nguyên nhân chủ quan, khách quan đang hết sức khó khăn mà chúng ta lại xuống kiểm tra, đánh giá, nhận xét một cơ sở rằng tại sao để thiếu cái này, tại sao thiếu cái kia thì sẽ không hợp lý. Lúc này nên có các đoàn khảo sát đánh giá và hỗ trợ.

TS. Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế): Ý của chị Bảo là để có được một giải pháp đúng, trúng, giải quyết được các vấn đề cấp bách hiện nay thì phải có được một nghiên cứu, đánh giá thực trạng khách quan, chứ không phải đi thanh tra, kiểm tra.

PGS.TS. Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai: Vâng, chúng ta đi khảo sát xem tại sao thiếu cái này, thiếu cái kia và nguyên nhân ở đâu. Chúng tôi sẵn sàng cung cấp cho các đoàn kiểm tra những thông tin mà chúng tôi gặp, đang khó cái gì, giống như hôm nay chúng ta đang ở trao đổi ở đây, hết sức minh bạch và công khai những khó khăn để các cơ quan chức năng mới có thể giúp được các cơ sở.

TS. Nguyễn Huy Quang, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế): Qua ý anh Cơ vừa rồi và thông tin chị Bảo nói rằng bây giờ Bộ Y tế mới thành lập 4 đoàn đi khảo sát, đánh giá, nếu nói về độ nhạy cảm về mặt quản lý nhà nước thì tôi cho đấy là chậm. Bởi vì tình trạng thiếu thuốc đã có từ lâu như chị Bảo nói và đỉnh điểm là vừa rồi, thì lẽ ra để đánh giá khách quan thực trạng, không phải đến bây giờ mới thành lập đoàn. Lẽ ra chúng ta phải làm trước đó.

10:26 ngày 12/08/2022

Thưa TS. Nguyễn Huy Quang, ông nghĩ thế nào trước chia sẻ của ông Cơ và bà An? Theo ông nguyên nhân của thực trạng này là gì? Rõ ràng các năm trước chúng ta đã từng xảy ra tình trạng này, nhưng các cơ sở y tế đã khắc phục được, còn hiện nay tình trạng lại trở nên trầm trọng hơn. Xin ông chia sẻ suy nghĩ của mình?

TS. Nguyễn Huy Quang: Đầu tiên, chúng ta vẫn phải khẳng định là tình trạng thiếu thuốc, thiếu trang thiết bị y tế, đặc biệt là vật tư y tế, hóa chất, vật tư tiêu hao, là trầm trọng và trải dài trong cả hệ thống khám chữa bệnh, từ các đơn vị trực thuộc Bộ cho tới các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện, kể các trạm y tế tuyến xã. Như vậy việc thiếu thuốc sẽ ảnh hưởng đến chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, ảnh hưởng đến công bằng trong khám bệnh, chữa bệnh, vì khi thiếu thuốc bảo hiểm y tế thì đã có chỉ định của bác sĩ, người bệnh, hoặc thân nhân người bệnh ấy sẽ phải bỏ tiền túi của mình ra để mua thuốc ở ngoài, bù đắp lại những thuốc thiếu do bảo hiểm y tế cung cấp. Tức là do các cơ sở khám chữa bệnh không có đủ nguồn thuốc để cung cấp và như vậy ảnh hưởng đến chất lượng khám bệnh, chữa bệnh, ảnh hưởng luôn cả vấn đề công bằng, cũng như tính chất an sinh xã hội của xã hội. Vấn đề đặt ra hiện nay là chúng ta muốn có các giải pháp như tiêu đề của tọa đàm ngày hôm nay thì chúng ta phải tìm ra được các nguyên nhân chủ quan và khách quan.

Lúc nãy PGS.TS. Đào Xuân Cơ cũng như là PGS.TS. Bùi Thị An đã có đề cập, nhưng ở đây tôi muốn đề cập các nguyên nhân khách quan trước. Đầu tiên chúng ta cũng biết là do hơn 2 năm chúng ta thực hiện công tác phòng, chống COVID và toàn bộ trên thế giới đều bị ảnh hưởng, nên cắt đứt các chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là các chuỗi liên quan đến logistics, bảo quản, vận chuyển, tiền công, tiền lương của tất cả những người có liên quan đến chuỗi cung ứng này, dẫn đến cũng ảnh hưởng tới tình trạng cung ứng thuốc vào Việt Nam.

Thứ hai là do cả quá trình chúng ta phòng, chống dịch nên người bệnh có nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh nhưng do ảnh hưởng của đại dịch mà không đến khám bệnh, chữa bệnh được. Nhưng khi dịch đã lắng xuống thì người bệnh đến các cơ sở khám bệnh tăng đột biến, dẫn tới tình trạng cung ứng thuốc của một số cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không bảo đảm.

Nguyên nhân khách quan thứ ba là do chúng ta tập trung tất cả nguồn lực, kể cả nhân lực, vật lực, tài lực cho phòng chống dịch bệnh nên việc cung ứng thuốc chữa bệnh hiện nay cũng có những cái bị hạn chế, ảnh hưởng.

Một vấn đề nữa theo tôi cũng có liên quan là thiếu nguồn cung ứng dược liệu từ Trung Quốc về. Vì Trung Quốc thực hiện phương thức chống dịch là "Zero COVID" nên đóng cửa biên giới, khiến tất cả nguồn dược liệu của chúng ta hiện nay đều bị ảnh hưởng, đặc biệt là gia hạn cấp GMP đối với các dược liệu, nguyên liệu để làm thuốc.

Đấy là nguyên nhân khách quan. Nhưng còn nguyên nhân chủ quan nữa. Lúc nãy chị An, anh Cơ cũng đã đề cập, nhưng nguyên nhân đầu tiên phải đề cập là tình trạng cơ chế pháp lý của chúng ta đang còn những tồn tại. Tôi cho đây là một nguyên nhân rất chủ yếu mà nếu chúng ta tháo gỡ được thì sẽ giải quyết được tình trạng này.

Thứ hai là do thể chế của chúng ta chưa rõ ràng, chưa minh bạch dẫn tới là các đơn vị tham gia đấu thầu, kể cả Bộ Y tế, Sở Y tế và các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không có được hành lang pháp lý đầy đủ, nên e dè và e ngại trong việc thực hiện tổ chức đấu thầu. Cái này cũng tác động bởi các cơ quan kiểm tra, cơ quan điều tra. Hiện nay đang khởi tố rất nhiều dự án nên người ta có tâm lý e ngại.

Nguyên nhân chủ quan thứ ba là năng lực tham gia thực hiện công tác đấu thầu cả từ Trung ương cho đến cấp tuyến sở và cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cũng có những hạn chế nhất định. Cần phải có những người có kinh nghiệm, am hiểu về trang thiết bị, am hiểu về vật tư y tế, am hiểu về thuốc, am hiểu về các quy định của pháp luật về đấu thầu. Hiện nay cũng có những cái thiếu mà không phải trong thời gian một sớm một chiều chúng ta có thể khắc phục được.

Vấn đề tiếp theo là các doanh nghiệp cung ứng hiện nay không tham gia đấu thầu vì người ta không có lợi nhuận trong đó. Do giá thuốc tăng cao nhưng hồ sơ mời thầu, tiêu chí mời thầu giá lại thấp hơn nên người ta không thể tham gia được.

Ngoài ra còn rất nhiều nguyên nhân khác, ví dụ như vấn đề gia hạn, cấp số đăng ký cũng chậm, vấn đề tham gia đấu thầu tập trung quốc gia, vấn đề đàm phán thuốc quốc gia cũng có những hạn chế nên ảnh hưởng tới nguồn cung. Nếu chúng ta phân tích được rõ các nguyên nhân chủ quan, khách quan như vậy thì mới có được các giải pháp trước mắt, giải pháp lâu dài để giải quyết căn cơ tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế và thiếu trang thiết bị y tế hiện nay.

PGS.TS. Bùi Thị An: Tôi xin hỏi anh Quang một câu, là trong mối tơ vò ấy, trong rất nhiều nguyên nhân khách quan, theo anh, với tư cách đã nhiều năm làm Vụ trưởng Vụ Pháp chế thì ta cần gỡ cái gì đầu tiên và ai có trách nhiệm đầu tiên?

TS. Nguyễn Huy Quang: Theo kịch bản thì sẽ ở giai đoạn sau, TS. Nguyễn Thị Ngọc Bảo là một trong những người hiện nay là đắm mình trong công tác đấu thầu nên cứ để cho chị Bảo sẽ có trình bày.

10:14 ngày 12/08/2022

Như PGS.TS. Đào Xuân Cơ vừa chia sẻ, khó khăn về thuốc và vật tư y tế tại BV Bạch Mai cũng là khó khăn, thực trạng chung của nhiều cơ sở y tế trên cả nước. Theo báo cáo của Bộ Y tế, có tới 28 Sở Y tế và 12 BV Trung ương có tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế. Thưa PGS.TS. Bùi Thị An, theo bà, tình trạng này ảnh hưởng như thế nào tới người bệnh, nhất là những người bệnh nghèo, những người tham gia BHYT. Ở góc độ xã hội, Bà đánh giá thế nào về tình trạng này ở các bệnh viện? Bà có cảm xúc gì khi nghe thông tin này?

PGS.TS. Bùi Thị An: Có thể nói an sinh xã hội là một trong ba trụ cột chính phát triển bền vững của đất nước. Đó là kinh tế, môi trường và an sinh xã hội. Và trong các chỉ đạo, chúng ta cần lấy chất lượng cuộc sống của nhân dân là mục tiêu, hoạt động của tất cả các lĩnh vực, các ngành. Trong chất lượng cuộc sống, tôi cho rằng yếu tố sức khoẻ là số 1. Nhất là trong giai đoạn này, khi chúng ta vừa qua đại dịch COVID-19 thì vấn đề sức khoẻ cần phải đặt quan tâm lên hàng đầu.

Trong 2 năm phòng chống dịch COVID-19 vừa qua, chúng ta phải ghi nhận công sức của ngành y là rất lớn. Qua đó, nhân dân yên tâm hơn, tin tưởng hơn. Vấn đề đặt ra hiện nay là hậu COVID-19, xuất hiện nhiều bệnh mới, những bệnh chúng ta chưa từng gặp. Do đó, muốn có sức khoẻ thì chúng ta phải quan tâm đến vấn đề điều trị và thuốc chữa bệnh. Nhưng bây giờ chúng ta đang thiếu thuốc. Đây là vấn đề khá lớn trong giai đoạn hiện nay.

Qua ý kiến của PGS.TS. Đào Xuân Cơ, việc thiếu thuốc không chỉ riêng ở BV Bạch Mai hay một vài tỉnh, thành phố mà thiếu thuốc đang xảy ra ở 28 bệnh viện và rất nhiều nơi. Việc này đã ảnh hưởng đến quá trình điều trị cho người bệnh, đặc biệt là những người nghèo. Chúng ta đang đi theo nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì chúng ta cần phải có chính sách quan tâm đến sức khoẻ người dân, nhất là người nghèo, người có công, người yếu thế trong xã hội.

Chúng ta không có đủ thuốc ngay với giá cả hợp lý thì tôi cho rằng đây là vấn đề đặt ra với tất cả các ngành, các lĩnh vực, cả hệ thống chính trị, chứ không phải chỉ riêng ngành y. Đặc biệt là những thuốc đặc trị cần gấp cho người bệnh.

Vừa qua ngành y có một số vấn đề, cần phải tháo gỡ dần. Chúng ta đã từng tháo gỡ cho các doanh nghiệp, cho đầu tư công thì chúng ta cũng phải gỡ được cho ngành y, nhất là vấn đề thuốc hiện nay. Còn gỡ vấn đề thiếu thuốc như thế nào, thì tôi xin kiến nghị như sau.

Một là, Chính phủ cần xem cơ chế, chính sách có vấn đề gì vướng thì tập trung sửa ngay. Giống như một trận đánh, chúng ta phải chụm đầu lại, làm thêm giờ, sửa văn bản. Trong quá trình làm, đương nhiên có sai, chỉ có điều sai với đồng cơ vì dân thì khác với cái sai với động cơ vì cá nhân. Cho nên, tôi đề nghị Chính phủ cho rà soát lại ngay và có lộ trình, đừng lâu quá, xem tất các văn bản liên quan đến thuốc, đấu thầu, mua sắm có gì vướng thì sửa ngay.

Hai là, tôi chia sẻ với ngành y vừa rồi có tâm lý e ngại vì một số sự việc. Nói rằng không e ngại là không đúng vì chúng ta là con người. Nhưng trong ngành y, vẫn còn nhiều y, bác sĩ rất dũng cảm, trong trường hợp này, cần sự dũng cảm của các đồng chí. Hãy vào cuộc, với động cơ trong sáng, thì các đồng chí sẽ tìm được thuốc với giá hợp lí. Người dân không bao giờ trách sao mua đắt; đắt mà hợp lý thì chúng tôi vẫn chấp nhận.

PGS.TS. Đào Xuân Cơ: Về ý kiến chị An nói các cơ sở y tế phải dũng cảm, cũng có ý kiến cho rằng hiện tại, giám đốc các bệnh viện, các nhà quản lý ở các Sở Y tế có tâm lý e ngại trong vấn đề mua sắm. Thực tế nếu chúng ta có các văn bản pháp quy rõ ràng và tạo điều kiện cho việc mua sắm minh bạch, công khai, tốt thì chắc chắn những nhà quản lý, những giám đốc bệnh viện sẽ không khó khăn gì khi mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế và thuốc cho người bệnh.

Ví dụ như tại Bệnh viện Bạch Mai, khi nhận nhiệm vụ, Ban lãnh đạo Bệnh viện đã quyết liệt chuẩn bị thuốc, trang thiết bị, vật tư để phục vụ người bệnh. Cho đến nay, về thuốc, Bệnh viện Bạch Mai chỉ thiếu khoảng 5-10%, do các nguyên nhân khách quan đem lại như các nhà cung ứng không có, hoặc đang chờ các gói thầu đấu thầu tập trung. Kết quả đấu thầu có rồi nhưng cần chờ thời gian làm các thủ tục cấp phép. Còn hầu hết các thuốc thiết yếu, cơ bản thì tại Bệnh viện Bạch Mai, mặc dù số lượng bệnh nhân tăng đột biến nhưng từ đầu năm đến nay, Bệnh viện cung ứng khá kịp thời các thuốc thiết yếu cho người bệnh. Chúng tôi là bệnh viện lớn nhưng không thiếu thuốc đến mức trầm trọng. Chúng tôi đã có những giải pháp như liên hệ với các bệnh viện xung quanh thành phố Hà Nội cùng các bệnh viện khác nữa để trao đổi, chia sẻ những thuốc trong gói đấu thầu tập trung, điều tiết những thuốc chưa dùng hết giữa các bệnh viện với nhau…

Tất cả những việc đó rất minh bạch, công khai. Chúng tôi hoàn toàn tự tin trong việc mua sắm nếu như tới đây các văn bản pháp quy được sửa theo hướng dễ làm, chắc chắn sẽ không có sự e ngại nào.

PGS.TS. Bùi Thu An: Sau khi nghe ý kiến của Bệnh viện Bạch Mai thì tôi cho rằng Bộ Y tế cần phải vào cuộc ngay. Đây có thể là sáng kiến của các đồng chí lãnh đạo Bệnh viện Bạch Mai. Đang trong lúc khó mà các đồng chí dám làm với những yêu cầu hợp lý là minh bạch. Tôi kiến nghị Bộ Y tế vào cuộc cùng BV Bạch Mai để các BV khác cũng sẽ làm được. Tôi vẫn tin rằng, trong lĩnh vực y tế, có rất nhiều y bác sĩ để lại dấu ấn trong lòng dân. Dân biết ơn rất nhiều. Tôi tin rằng, trong lúc khó này, những tập thể đó sẽ tiếp tục xuất hiện. Nên đề nghị Bộ Y tế ủng hộ BV Bạch Mai.

PGS.TS. Đào Xuân Cơ: Rõ ràng, những văn bản pháp quy ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động của các cơ sở. Những văn bản pháp quy này hết sức cần thiết. Các cơ quan cơ sở khi thực hiện đều phải bám vào văn bản pháp quy. Nếu những văn bản này khó làm hoặc có trục trặc thì khi các cơ quan hậu kiểm kiểm tra, họ chỉ căn cứ vào các văn bản pháp quy để kiểm tra. Nếu như các văn bản pháp quy không rõ ràng thì sẽ gây lúng túng. Đấy là cái e ngại cho các cán bộ cơ sở, chứ không phải cán bộ cơ sở e ngại việc các cơ quan hậu kiểm vào kiểm tra. Việc thanh tra, kiểm tra, kiểm toán là hết sức cần thiết, vừa giúp các hoạt động công khai, minh bạch, vừa giúp cơ sở định hướng rất tốt. Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ và hợp tác chặt chẽ với các đoàn kiểm tra để hoạt động sau đó tốt hơn. Nhưng rõ ràng vừa qua, khi cơ sở được kiểm tra, như Bệnh viện Bạch Mai là điển hình, thì bên cạnh những sai sót chủ quan của bệnh viện, còn có những văn bản pháp quy chưa hợp lý dẫn đến sai sót của cơ sở. Chúng tôi đề nghị sớm sửa những quy định mang tính cứng nhắc, không có tính cập nhật. Nếu sửa xong được, chắc chắn các cơ sở sẽ tự tin làm những bài thầu, rất đơn giản, dễ và tính pháp lý cao, minh bạch, công khai.

10:05 ngày 12/08/2022

Thưa PGS.TS. Đào Xuân Cơ, là bệnh viện tuyến đầu của Trung ương, mỗi ngày cần dùng một khối lượng thuốc, sinh phẩm rất lớn. Xin ông chia sẻ cụ thể về thực trạng khó khăn về thuốc, vật tư y tế tại BV Bạch Mai thời gian qua?

PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc BV Bạch Mai: Đây là vấn đề rất nóng, không phải với riêng BV Bạch Mai mà có lẽ lúc này là của cả ngành y tế.

Sau khi dịch COVID-19 kiểm soát tốt, bắt đầu sang quý II/2022, số lượng bệnh nhân đến với BV Bạch Mai tăng lên đột biến, bởi nhiều lý do. Sau hơn 2 năm chúng ta chống dịch, rất nhiều người dân, người bệnh không được đến các bệnh viện chuyên sâu như BV Bạch Mai. Do vậy số lượng bệnh nhân từ các tuyến, các tỉnh về BV Bạch Mai để khám chữa bệnh tăng đột biến, hầu hết các chuyên khoa đều tăng đến 5 lần, làm cho áp lực thiếu trang thiết bị, vật tư, thuốc vốn dĩ đã có từ trước, nay thiếu trầm trọng hơn. Đây là thực tế.

Tại BV Bạch Mai, tôi là cán bộ mới được bổ nhiệm, Ban lãnh đạo BV từ năm 2020 đến năm 2022 hoàn toàn mới. Khi chúng tôi tiếp quản, sau 2 năm dịch bệnh thì nguồn lực về tài chính, trang thiết bị, vật tư, thuốc đều rơi vào tình trạng thiếu trầm trọng, vì hơn 2 năm qua chúng ta tập trung vào chống dịch. Tập thể BV có mặt trên tất cả các trận tuyến, khi trở về tập trung vào công tác điều trị cho người bệnh thông thường. Chúng tôi có những nguyên nhân khách quan, chủ quan dẫn đến tình trạng này:

Thứ nhất về thiết bị y tế, với một BV lớn, 15 năm qua, BV Bạch Mai thực hiện chủ trương xã hội hoá trong công tác y tế. Do vậy hầu hết nhiều thiết bị y tế là liên doanh, liên kết, máy đặt, máy mượn và máy liên doanh. Khi các máy, thiết bị này hết hợp đồng liên doanh, liên kết thì dừng hoạt động.

Thứ hai là các cơ quan hậu kiểm, khi kiểm tra các hoạt động liên doanh, liên kết, xã hội hoá ở BV Bạch Mai cũng phát hiện các vướng mắc về tư pháp. Do vậy, các thiết bị, vật tư y tế không đáp ứng được các quy định, quy chuẩn về pháp lý để tiếp tục thực hiện. Từ đó dẫn đến thực trạng các máy móc chẩn đoán, như máy chụp chiếu, siêu âm, cộng hưởng từ, máy test CT, các máy kỹ thuật cao như robot phẫu thuật … là những thiết bị hiện đại nhưng vướng vào pháp lý, vướng vào các quy định. Mặc dù được các cơ quan chức năng, tư pháp ủng hộ đưa ra hoạt động trở lại để phục vụ thăm khám, chăm sóc cho người bệnh, nhưng còn vướng vấn đề pháp lý như đã hết hợp đồng, nên BV Bạch Mai không thể đưa vào hoạt động cho người bệnh có bảo hiểm y tế dù bệnh nhân có bảo hiểm y tế đến với BV Bạch Mai chiếm hơn 90%. Những máy này giờ đưa vào hoạt động cũng không phục vụ được người bệnh có bảo hiểm y tế bởi vì vấn đề pháp lý liên quan đến thanh toán bảo hiểm. Cơ quan bảo hiểm hiện tại không thể thanh toán cho người bệnh nếu chúng tôi sử dụng các loại máy này.

Vậy BV Bạch Mai đã làm gì? Ban lãnh đạo BV đã có các văn bản, báo cáo cụ thể với Bộ Y tế, các cơ quan bảo hiểm xã hội Việt Nam và Hà Nội, tháo gỡ những vướng mắc này, cùng chung tay để chúng ta đưa các thiết bị y tế đang 'đắp chiếu' vào sử dụng, phục vụ người bệnh. Chúng tôi đã có cuộc làm việc chuyên ngành với Bảo hiểm Xã hội Việt Nam để tìm các giải pháp sớm đưa các thiết bị này hoạt động trở lại. Nếu như BV Bạch Mai làm được điều này thì các BV công khác có tình trạng như BV Bạch Mai cũng làm được để các thiết bị tương tự sớm được đưa vào hoạt động.

Thứ ba là các vật tư tiêu hao và các sinh phẩm. Hiện tại với số lượng bệnh nhân tăng đột biến như vậy, không riêng gì BV Bạch Mai mà nhiều BV công khác, nhiều BV tuyến cuối ở Hà Nội cũng rơi vào tình trạng này. Khó khăn ở đâu?

Thứ nhất là khó khăn ở chuỗi cung ứng. Hiện nhiều vật tư tiêu hao, sinh phẩm có trong thầu, trúng thầu rồi nhưng các nhà cung cấp, các công ty, đơn vị phân phối không cung cấp được.

Thứ hai là các công ty được trao thầu, mời thầu thì không chào thầu, không tham gia thầu, bởi lẽ sau hơn 2 năm dịch bệnh, nhiều công ty có sản phẩm thông dụng, phổ biến, thiết yếu đã bị đứt chuỗi và phá sản, không thể cung ứng được.

Thứ ba là giá của các mặt hàng này hiện tại so với những giá đã trúng thầu trước đây trong vòng 1 năm qua đã tăng lên rất nhiều. Do vậy các công ty có báo cáo là không thể chào thầu với giá như vậy nữa vì họ sẽ bị lỗ.

Về cơ sở pháp lý, Chính phủ cũng đã chỉ đạo rất quyết liệt trong việc sửa đổi các văn bản pháp quy liên quan đến vấn đề mua sắm thuốc, vật tư, thiết bị y tế. Chúng tôi đã có văn bản báo cáo và có cuộc họp liên tịch giữa Bộ Y tế với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các cơ quan chức năng khác.

Hiện tại một số văn bản pháp quy, một số thông tư, nghị định không còn cập nhật nữa như Thông tư 14 trong phân loại, mua sắm trang thiết bị vật tư. Khi chúng tôi bắt tay vào làm thì thấy những quy định không mang tính cập nhật nữa, gây khó khăn cho việc mua sắm, đấu thầu. Hiện Bộ Y tế đang chỉ đạo các vụ, cục, cơ quan liên quan sửa Thông tư 14, 15 liên quan đến mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư. Bộ Tài chính cũng đang tích cực sửa Thông tư 58. Chúng tôi cũng đã kiến nghị sửa Nghị định 98 liên quan đến đầu thầu thuốc, vật tư. Cần làm sao cho những văn bản pháp quy của chúng ta trở thành các công cụ hữu ích, tiện ích cho các cơ sở, bệnh viện, cơ sở y tế mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư y tế được thuận tiện, minh bạch, công khai. Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, và lãnh đạo Bộ Y tế cũng quyết liệt chỉ đạo sửa và chúng tôi là những người đồng hành để sửa các văn bản pháp quy này.