Bắt đầu vào năm 2017 với một quán cà phê địa phương, thương hiệu cà phê Kopi Kenangan xuất phát từ Indonesia hiện nay đã mở rộng ra toàn cầu với hơn 850 chi nhánh trải khắp Đông Nam Á.
Trên toàn cầu, chuỗi cà phê này bán khoảng năm triệu tách cà phê mỗi tháng, trung bình, khoảng hai tách mỗi giây, 106 triệu đô la (khoảng 2.633 tỷ đồng) là số tiền mà Kopi Kenangan cho biết họ đã thu về vào năm 2023.
Họ đã làm điều này như thế nào?
1. Bén duyên với khởi nghiệp
Edward Tirtanata là đồng sáng lập của chuỗi cà phê Kopi Kenangan, ngay từ khi còn nhỏ, anh đã có niềm đam mê với công việc kinh doanh. Anh kể: " Hồi nhỏ, thành tích học tập của tôi không quá xuất sắc, nhưng bất cứ khi nào có cơ hội kiếm tiền hoặc kinh doanh, tôi luôn cảm thấy phấn khích. Tôi cũng rất có đam mê với một số 'công việc' mà mình đã làm khi còn nhỏ, chẳng hạn như việc trao đổi thẻ bài Pokemon, tôi nghĩ hồi đó nó rất phổ biến. Mua vào với giá thấp, bán ra với giá cao, đó là điều tôi học được trong khi thực hiện. Khi đó, tiền bạc không phải là thứ quan trọng với tôi, điều quan trọng là tôi thích làm nó."
Edward vốn theo học chuyên ngành tài chính và kế toán tại Đại học Northeastern ở Boston, " Lớn lên trong một gia đình có truyền thống làm kinh doanh, tôi chịu nhiều ảnh hưởng và cũng được truyền cảm hứng từ cha mình, năm thứ nhất đại học, tôi nhận được một cuộc gọi từ mẹ, nói rằng bố đang gặp khó khăn về tài chính và muốn tôi về nhà để giúp đỡ. Đó là lý do tôi đặt ra kế hoạch kết thúc việc học của mình trong 3 năm thay vì 4 năm và trở về Jakarta, bắt tay vào việc khởi nghiệp."
2. Hành trình khởi nghiệp
Trước khi đồng sáng lập chuỗi cà phê hiện tại, Edward từng mở một chuỗi cửa hàng trà, " khi đó ý tưởng của tôi là, có quá nhiều người bán cà phê, vậy tại sao mình không mở một quán cà phê nhưng bán cả trà? Tuy nhiên, khi mở tới cửa hàng thứ năm, thứ sáu và thứ bảy, tôi nhận ra mình không hề có lãi."
Các điểm bán hàng của Edward
Một ngày nọ vào năm 2017, Edward và người bạn lâu năm James Prananto trong lúc trò chuyện trong quán trà của mình đã phát hiện ra một vấn đề, "Chúng tôi nhận ra rằng nhiều người Indonesia không thể mua một tách trà hoặc cà phê trị giá 3-4 đô la (khoảng 70-90 ngàn đồng). Nếu mỗi tách cà phê có giá 4 đô la và bạn uống trong 30 ngày, số tiền đó chính xác bằng một phần ba mức lương tối thiểu. Trong khi một tách cà phê Starbucks có giá khoảng hai phần trăm thu nhập trung bình hàng ngày của người dân Hoa Kỳ, thì cùng một tách cà phê đó có giá khoảng một phần ba thu nhập trung bình ở Indonesia. Và đó là lúc chúng tôi nhận ra rằng thay vì có một mô hình kinh doanh như Starbucks, chúng tôi muốn tạo ra một công ty cà phê mang đi (grab-and-go). Thay vì tập trung vào ghế sofa hoặc Wi-Fi nhanh, chúng tôi sẽ tập trung vào một tách cà phê ngon, chất lượng cao."
Cứ như vậy, Kopi Kenangan ra đời, "Chúng tôi tin rằng công thức thành công chính trong việc xây dựng thương hiệu là phải khác biệt. Tôi cũng nhận ra rằng không ai sử dụng tên tiếng Indonesia cho cốc cà phê của mình. Tôi hỏi James, kỷ niệm đáng nhớ nhất của anh ấy là gì, anh ấy trả lời là bạn gái cũ. Và đó là lý do tại sao thức uống đầu tiên của chúng tôi có tên là Kopi Kenangan Mantan, có nghĩa là cà phê "ký ức về bạn gái cũ của tôi". Và nó thực sự tạo ra được hiệu ứng lan truyền. Rất nhiều người sau khi uống xong đã wow lên, loại cà phê này có vị giống hệt bạn gái cũ của tôi, ban đầu ngọt ngào, càng về sau càng đắng. Chúng tôi không mất một chi phí marketing nào, mọi người, bao gồm cả những người có sức ảnh hưởng trên Internet uống và đăng bài về nó, một cách hết sức tự nhiên.
Trải nghiệm mở cửa hàng đầu tiên khá khó quên. Chúng tôi chỉ huy động được khoảng 15.000 đô la (khoảng 350 triệu đồng) từ bạn bè, gia đình và tiền của chính mình. Và thật không may, chúng tôi đã vượt quá ngân sách. Rất may, nhà thầu đã tốt bụng cho chúng tôi trả chậm một chút. Tuy nhiên, chỉ riêng với lợi nhuận của tháng đầu tiên, chúng tôi đã có thể trả hết số tiền còn nợ, điều này khiến chúng tôi khá bất ngờ. Chúng tôi thu được lợi nhuận chỉ sau ba tháng", Edward nhớ lại.
Edward chia sẻ về quá trình kinh doanh.
Sau khi mở thành công cửa hàng đầu tiên, Edward và James nhanh chóng tái đầu tư lợi nhuận vào việc mở rộng kinh doanh, họ tiếp tục thử nghiệm cách mở các địa điểm mới, "đối với chiến lược bất động sản của mình, tôi muốn thử nghiệm khả năng mở rộng, tôi cố tình chọn cửa hàng thứ hai gần với cửa hàng đầu tiên, chỉ cách đó 500 mét, và không hề có tình trạng cạnh tranh nội bộ (cannibalization). Chúng tôi phát hiện ra rằng mình có thể mở 14 cửa hàng trên một con đường và không có tình trạng cạnh tranh nội bộ xảy ra. Và điều thứ hai mà chúng tôi thử nghiệm là liệu chúng tôi có thực sự có thể cạnh tranh trực diện với một thương hiệu toàn cầu không? Đó là lý do tại sao trong số 15 cửa hàng đầu tiên, ít nhất một nửa nằm cạnh Starbucks. Và chúng tôi thực sự đã chiếm được rất nhiều thị phần của họ vì rõ ràng là hương vị cà phê của chúng tôi mang tính địa phương hơn và giá chỉ bằng một nửa."
Năm 2019, Kopi Kenangan đã nhận được khoản đầu tư bên ngoài đầu tiên trị giá 8 triệu đô la (khoảng 186 tỷ đồng) từ công ty đầu tư mạo hiểm Alpha JWC Ventures. Hai năm sau, Edward đã mở rộng hoạt động kinh doanh lên 20 địa điểm. Đến năm 2019, hoạt động kinh doanh đã phát triển lên hơn 200 địa điểm. Và đến năm 2022, khi nền kinh tế dần phục hồi sau đại dịch Covid, Edward và người đồng sáng lập đã tăng gần gấp bốn lần số lượng cửa hàng của họ trên khắp Đông Nam Á, "Vào thời điểm đó, tôi chịu rất nhiều áp lực về việc có nên sa thải nhân viên tạm thời đóng cửa hàng hay không. Nhưng tôi tin rằng chìa khóa để thoát khỏi Covid không phải là đóng cửa các cửa hàng mà là mở thêm nhiều cửa hàng hơn."
Trong thời kỳ đại dịch, Edward và nhóm của mình đã đầu tư rất nhiều vào việc xây dựng công nghệ của họ để giúp mở rộng quy mô kinh doanh. Và thay vì bảo thủ, Edward đã chọn tận dụng mức giá thấp hơn và mở thêm nhiều địa điểm hơn, "Chúng tôi đã sử dụng dữ liệu để mở các cửa hàng gần khách hàng, chúng tôi thậm chí đã đầu tư để vào được bên trong trung tâm thương mại, vì chúng tôi biết rằng đây là thời điểm tốt nhất để sở hữu một vị trí trong đó. Vì vậy, chúng tôi đã đầu tư. Và đó là lý do tại sao chúng tôi có được vị thế như hiện tại."
3. Trong kinh doanh điều gì là quan trọng nhất?
Kopi Kenangan đạt được vị thế kỳ lân vào năm 2021. Tính đến tháng 4 năm 2024, doanh nghiệp đã huy động được hơn 230 triệu đô la vốn từ các nhà đầu tư trên toàn cầu. Mặc dù rất thành công, nhưng Edward vẫn luôn đương đầu với thách thức mỗi ngày, "Đối với tôi, khởi nghiệp là một cuộc đấu tranh liên tục. Tôi nghĩ rằng nó không bao giờ trở nên dễ dàng hơn, nó chỉ trở nên khó khăn hơn. Những điều duy nhất được cải thiện là bản thân bạn và nhóm của bạn. Bạn đã giỏi hơn trong việc xử lý khó khăn. tôi cố gắng học hỏi mỗi ngày cách trở thành một nhà lãnh đạo tốt hơn, cách trở thành một CEO tốt hơn, làm sao tôi có thể lãnh đạo một công ty có quy mô này, và thậm chí là lớn hơn nữa trong tương lai? Đây là điều bạn cần làm với tư cách là một doanh nhân. Mọi thứ chỉ trở nên phức tạp hơn khi một doanh nghiệp phát triển lớn hơn. Và tôi chắc chắn rằng điều này không chỉ đúng với cho Kopi Kenangan mà còn đúng với các doanh nghiệp trên toàn cầu."
"Starbucks và các chuỗi cà phê toàn cầu tập trung vào tính nhất quán, một tách latte ở Jakarta, Singapore và New York có hương vị giống nhau. Đối với Kopi Kenangan, chúng tôi coi trọng tính địa phương. Tôi nhận ra rằng mọi người có khẩu vị và sở thích khác nhau. Nếu tôi đến Việt Nam, tôi không thích cà phê ở đó, nó quá mạnh đối với tôi. Nếu một người Việt Nam uống cà phê Indonesia, họ sẽ nghĩ, ồ, nó quá nhẹ đối với tôi. Không có đúng hay sai, chỉ đơn giản là sở thích và thói quen. Và đây là điểm mà chúng tôi định hình chiến lược để mở rộng ra toàn cầu. Đó là lý do tại sao tách Kopi Kenangan này ở Singapore có thể có hương vị hơi khác ở Indonesia. Tôi nghĩ lời khuyên tốt nhất mà tôi có thể dành cho những người đồng nghiệp khi khởi nghiệp là hãy khác biệt", Edward thẳng thắn.
Edward hy vọng mở rộng Kopi Kenangan lên 3.000 địa điểm vào năm 2028 và mơ ước niêm yết doanh nghiệp này tại Hoa Kỳ vào một ngày nào đó.
